06.06.1901
Bu Tüzük, 05/06/2004 tarih ve 25483 S.R.G. de yayımlanan 26/05/2004 kabul tarihli ve 5177 sayılı kanunun 38.maddesi ile yürürlükten kaldırılmıştır.
BİRİNCİ FASIL
AHKÂMI UMUMİYE
Madde 1– Ocaklar somaki ve alçı ve kireç ve çakmak ve kaldırım ve değirmen ve litoğrafya ve envai mermer ve çakıl ve gre ve granit ve kumlu ve emsali taşlarla amyant ve pozolan ve strasi ve bazalt ve lavmarin ve tebeşir ve üstübeç ve kil ve çimento ve kaolen ve feldspat ve buna mümasil ecsamdan ve yün ve yapağı tathiri ve çanak ve çömlek emsali mamulat ve boya imal veyahut toprağı kuvvetlendirmek için erbabı ziraat tarafından istimal olunan piritli ve diğer topraklardan ve sair bunlara mümasil mevattan ibarettir.
Madde 2– Ocaklar hangi nevi arazide zuhur eder ise küşat ve imal etmek hakkı o arazi ashabına aittir.
Madde 3– Bir kimse tahtı tasarrufunda bulunan arazide zuhur eden ocaklardan inşaat ve imalatı zatiyesine mahsus mevaddı hükümete ihbarı keyfiyet etmeğe ve bir güna ve vergi vermeğe mecbur olmaksızın ihraç ve istimal edebilir.
Madde 4- Bir kimse mutasarrıf olduğu veyahut sahibini irza eylediği arazide lieclitticare ocak küşat ve imal etmek istediği halde hükümeti mahalliyeye baistida ihbarı keyfiyet etmeğe mecburdur.
Madde 5– Arazıl emiriyei haliyede ocak küşat ve imali sahibi arz olmak itibariyle hükümeti seniyeden ruhsat istihsaline mütevakkıftır.
Madde 6- Bir kariye ve kasabaya veyahut müteaddit kariyelere mahsus mer’a koru ve sair umuma ait arazii metrukede ocak küşat ve imali için ruhsat itası o köy veya kasaba ahalisinin ihtiyacatı tazyik edilmemek şartiyle meşruttur.
Madde 7- Canibi miriye ait ormanlar ile maadasında ocak küşat ve imali istida kılındıkta ocağın küşadında orman ve madenin menfaatleri bilmukayese ormanca mahzur olmadığı mahalli orman memurlarından bittahkik anlaşıldıktan sonra küşadı istenilen ocak miri ormanında ise ruhsatname ve maadasında ise onuncu madde mucibince ilmühaber verilir.
Madde 8- İstihkamat ve cephane mevakiinin hududu memnuasından itibaren bir kilometre mesafe dahilinde bulunan mahallerde ocak açılıp işletilmesi için ruhsat itası evvelemirde ocak küşat ve imalinin bir güna mahzuru mucip olmıyacağının memurini askeriyeden bissual tahakkuk etmesine mütevakkıftır.
İKİNCİ FASIL
OCAKLARIN SURETİ KÜŞAT VE İMALİ
Madde 9- Bir kimse mutasarrıf olduğu yahut sahibini irza eylediği arazide licelitticare ocak küşat ve imali için hükümeti mahalliyeye vereceği istidanamede evvela sahibinin ismi ve şöhret ve mahalli ikametini saniyen ocağın vaki olduğu arazide efrat uhdesinde olduğu halde sahibinin isim ve şöhretini ve rızası tahsil olunduğunu salisen mahalli mezkurda ocak küşat ve imalinden dolayı terettüb edecek zarar ve ziyanı tazmin edeceğini rabian civarında bulunan menzil ve binalar ile emlaki saireye ve her nevi yollara ve en yakın miyahı cariyeye münasebetini hamisen ocağın sathı arzda veyahut mağara hafrile tahtelarz imal olunacağını sadisen ocaktan çıkarılacak mevaddan cins ve nev’ine ve hangi mahalle nakil ve ihraç edileceğini sabian ocağın tahminen vaziyet ve cesametini derc ve tasrih etmeğe mecburdur.
İşbu istidanameye ocağın küşat ve imalinden dolayı terettüb edecek zarar ve ziyan tazmin olunacağına dair bir kıt’a kefalet senediyle arazi ahar bir kimsenin tahtı tasarrufunda olduğu halde rızası tahsil olunduğuna ve ne kadar bedel veya ücret tayin kılındığına ve ne müddetle akdi mukavele edildiğine dair sahibi arazi tarafından mahtum ve mukavelat muharrirliğinden musaddak bir senet raptedilecek ve küşat ve imal istida olunan ocaklardan ihraç olunacak mevaddın gerek ham ve gerek mamulünden ikişer parça nümunesi dahi birlikte takdim olunacaktır. İşbu nümunelerin biri hükümeti mahalliyede hıfz ve diğeri on beşinci maddede muharrer surete tevfikan Maadin Nezaretine irsal kılınacaktır. Ocağın icrayi imalatı için tahtelarz kuyu ve mağara küşadı lazım geldikte zirde beyan olunduğu veçhile tanzim kılınacak haritanın üç nüshası istidanameye raptedilmek lazımdır. İşbu nüshalardan biri hükumeti mahalliyede hıfzolunur ve diğeri on beşinci madde mucibince Maadin Nezaretine gönderilir ve üçüncü nüshası dahi bittasdik sahibi istidaya iade kılınır.
Mezkur harita beş yüzde bir mikyasında olarak tanzim olunup bunda ocağın küşat ve imaline muktazi arazinin miktariyle ocağın vaki olduğu arazinin hududu ve o huduttan itibaren iki yüz ellişer metre mesafe cihatı erbaa dahilinde vaki kaffei ebniye ve her nevi miyahı cariye ve küşadı iktiza eden kuyu ve mağara mahreçleri gösterilecektir.
Madde 10- Hükümeti mahalliyeye takdim olunan istidanameler bittetkik şeraiti mevzuasına muvafık olup olmadığı ve ocak küşadının bir güna mahzuru mevcut olup olmıyacağı bamazbata Orman ve Maadin ve Ziraat Nezaretine iş’ar edilir.
Cereyan eden muamelenin nizama muvafık ve ocağın küşadı her nevi mahzurdan salim olduğu Nezareti Müşarünileyhaca tahakkuk ederse imalat için bir müddet tayin ve rüsumu nisbiyenin miktarı mevaddın cinsine göre tasrih edilerek istida sahibine bir kıt’a matbu koçanlı ilmühaberin lüzumu itası hükumeti mahalliyeye bildirilir.
Aksi takdirde esbabı mucibesi zahrına tahrir olunarak istida iade olunur.
Madde 11- Hükümeti mahalliyeye verilen istidanameler mukabilinde ita olunan ilmühaber ve reddolunan istidanamelerin esbabı mucibesi defteri mahsusuna kaydolunur. Beher sene mart içinde birer kıt’a cetvelleri on beşinci maddede beyan olunan nümune ve haritalarla beraber Maadin Nezaretine gönderilir.
Madde 12- Arazii emiriyei haliyede ve kura ve kasabata ait arazide ocak küşat ve imali için hükümete verilecek istidanameler dokuzuncu maddede arazi sahiplerinin istihsali rızasına dair münderiç olan ahkam ve kuyuttan maada bilcümle şerati havi olmak lazımgeldiği gibi takdim olunan istidaname her halde asıl ocağın cesametini ve ocağın tetimmesi olmak üzere etrafındaki arazinin dönüm itibariyle vaziyet ve hududunu mübeyyin hiç olmazsa kroki şeklinde bir harita raptetmek ve ocağın imali zımnında kaç sene ruhsat talep olunmakta olduğu tasrih edilmek muktazidir.
Madde 13- (Değişik madde: 06/06/1934–2492) Hükümeti mahalliyeye takdim olunan istidanameler tarihleri sırasıyla defteri mahsusuna kayıt ve istidaname mündericatının sıhhat ve ademi sıhhati hakkında tahkikatı lazime icra olunarak neticei tahkikat idare heyetince mazbata altına alındıktan sonra küşadı için ruhsat talep olunan ocak tahtelarz imal olunacak neviden değil ise 25 seneyi geçmemek üzere müsaadesi verilir.
Madde 14- Maddei sabıkada beyan olunan evrak ve teferruatı makamı vilayete vürut ettikden küşadı için ruhsat talep olunan ocak tahtelarz imal olunacak neviden ise heyeti fenniyesi maden mühendisi bulunmadığı halde Nafia mühendisi ve o da bulunmazsa belediye mühendisi marifetiyle tetkik ve istidanamenin cihatı sairesi dahi meclisi idarei vilayetten tahkik olunarak bir güna mahzuru mucip olup olmıyacağı bamazbata Orman ve Maadin ve Ziraat Nezaretine iş’ar edilir. Cereyan eden muamelenin nizama muvafık ve ocağın küşadı her nevi mahzurdan salim olduğu Nezareti Maşarünileyhaca tahakkuk eylediği takdirde imal müddeti yirmi beş seneden akal olursa ocağın küşadı için bir müddet tayin ve mevaddın cinsine göre ruhsatname harcının ve rüsumu mukarrere ve nisbiyenin miktarı tasrih edilerek sahibi istidaya bir kıt’a matbu ve koçanlı ilmühaber verilmek üzere valii vilayete tebliğ olunur. İmal müddeti yirmi beş seneden ziyade olur ise ocağın imali zımnında bir şartname tanzim ve Şurayı Devletçe tetkik olunduktan sonra bilistizan şerefmüteallik buyurulacak iradei seniye mucibince iktizası ifa olunur. Cereyan eden muamele nizama muvafık ve ocağın küşadı her nevi mahzurdan salim olmadığı tahakkuk eylediği takdirde olbaptaki istida iade olunur.
Madde 15- Hükümete verilen istidanamelerle mukabilinde ita olunan ruhsatnameler ve reddolunan istidanamelerin esbabı mucibesi tafsilen defteri mahsusuna kaydolunur. Beher sene Mart içinde birer kıt’a cetvelleri ve küşat olunacak ocaklar hasılatının birer nümunesi ve haritası var ise birer nüshası canibi vilayetten Maadin Nezaretine gönderilir.
Madde 16- Menafii umumiyeye ve hükümete ait inşaata muktazi levazımı adilane ve bitarafane takdir edilecek bedel mukabilinde itaya ocak ashabı mecburdur.
Madde 17- Arazii emiriyei haliyede ve kura ve kasabata ait arazi metrukede küşat olunacak ocaklar için ruhsat istihsali zımnında eşhası müteaddide tarafından istida vukubulur ise müstediler arasında bilmüzayede en yüksek rüsumu nisbiye ile uhdesinde takarrür edene ruhsat verilir.
Ocak küşat ve imaline talip olanlara kavanini haliye ve müstakbelei Devleti Aliyeye ittiba etmek şartiyle ruhsat verilir.
ÜÇÜNCÜ FASIL
OCAKLARDAN AHZOLUNACAK RÜSUM VE HARÇ
Madde 18- Ocak işletmek için ruhsat veyahut ilmuhaber istihsal edenlerden ocak hasılatının vapur veya şimendifer iskelesinde veya ocak mahallindeki kıymetinden masarifi nakliyesi ve mamul olduğu halde masarifi imaliyesi tenzil olunduktan sonra yüzde beş resmi nisbi istifa olunur. Fakat amyant ve kırmızı ve yeşil somaki taşları müstesna olup bunların rüsumu nisbiyesinin miktarı yüzde yirmiyi tecavüz etmemek üzere Orman ve Maadin ve Ziraat Nezaretine tayin olunur.
Madde 19- Ocaklardan ihraç olunacak mevaddan alınacak rüsumun nihayet beş seneyi geçmemek üzere maktuiyete raptı dahi caizdir. Şu kadar ki bu suretin icrası ocağın bidayeti küşadından itibaren imal olunduğu iki sene müddeti hesaba dahil olmamak şartiyle laakal üç sene müddet imal ve iadesiyle miktarı hasılatının taayyün etmesine ve vilayetle sahibi ruhsat beyninde bilmüzakere verilecek kararın maadin idaresinden tasdik kılınmasına mütevakkıftır.
Madde 20- On sekizinci maddede gösterilen rüsumdan maada ilmühaber için beş lira adi ruhsatname için mevaddın cinsine ve tayin olunacak müddete göre beş liradan yirmi beş liraya ve on dördüncü maddede gösterildiği veçhile bairedei… verilecek ruhsatnameler için yirmi beş liradan yüz liraya kadar harç alınacağı gibi arazii emiriyei haliye ve arazii metrukede imal olunan ocağın sathı müstevii ufki itibariyle ve tetimmesi olan arazinin beher dönümü için senevi on para resmi muharrer alınacaktır. Küşadına ruhsat verilecek ocakların mesahai sathiyesi bin dönümden ziyade olmıyacak ve bin dönümden ziyadeye lüzum görüldüğü takdirde Babıaliden bilistizan şerefmüteallik buyurulacak iradei seniye mantuku münifine tevfikan muamele olunacaktır. İşbu nizamnamede beyan edilen şeraite tevfikan ruhsatnamesi ita edilen ocaklar ferağ olunur ve ocakların intikal muamelatı derununda bulundukları arazi hakkında cari olan ahkamı kanuniyeye tabidir. İdareten verilmiş olan ruhsatnamelere ait ferağ ve intikal muamelatı liva ve vilayet meclisi idaresi huzurunda ve bafermanı ali ita kılınan ruhsatnamelere ait muamelatı mezkure Dersaadette Orman ve Maadin ve Ziraat Nezaretince teşkil tarafeyn ile takrirleri bilistima icra olunur ve defteri mahsusuna kaydiyle bir ilmühaber ita kılınır. Mefrugunleh ile kendilerine ocak intikal edenlerden ocağın cinsine göre ilmühaber veya ruhsatname harcına mukabil bir resmi ferağ ve intikal alınır.
Madde 21- Mevaddı sabıkada beyan olunan rüsum ve harçlar Maadin Nezaretine ait olmak üzere hükümeti mahalliye marifetiyle istifa ve mukabilinde ilmühaber ita edilir.
Madde 22- Rüsumu nisbiyesi tediye ve ifa ile mukabilinde ilmühaber ahzolunmadıkça ocaklardan mal naklolunamaz.
DÖRDÜNCÜ FASIL
TEDABİRİ TEMİNİYE VE TAHAFFUZİYE
Madde 23- Ocaklar umuma ve sair efrada ait yol ve kuyu ve çeşme ve binalara mazarratı mucip olmıyacak bir mesafede ve akalli yüz arşın uzakta küşat olunacaktır. Açılacak ocakların işletilmesi için barut istimali lazım geldikte bir güna mazarrat vuku bulmamak üzere ocak sahibi tarafından tedabiri lazıme ittihaz ve icra edilecektir ve ocak küşat ve imaledenler inzibat ve tahaffuzu mucip olarak hükümeti mahalliyeden vuku bulacak her nevi tenbih ve ihtarı kabul ve icraya mecburdur.
Madde 24- Tahtelarz mağara küşadiyle imal olunan ocakların ciheti fenniyesine maadini asliye hakkındaki ahkamı nizamiyeye tevfikan maadin mühendisleri tarafından nezaret olunur.
Madde 25- Miri ormanları derununda işletilen ocakların ormana müteallik olan cihetine orman müfettişi veya memurları tarafından nezaret edilir.
Madde 26- Alelumum ocakların zabıtaca emri nezareti hükümeti mahalliyeye aittir. Binaenaleyh ocakların emniyet ve sıhhati umumiyece mazarrattı tahakkuk ederse maadin mühendisiyle bilistişare ocağın işletilmesi muvakkaten tatil ve masrafı ocak sahibine ait olmak üzere tedabiri lazime ittihaz ve icra olunur ve ocağın kat’iyyen tatili icap ederse keyfiyet bertafsil Maadin Nezaretine bildirilip alınacak cevaba göre muamele edilir.
Madde 27- Alelumum ocakların keyfiyeti tasarrufundan veyahut rüsumu aidesinin sureti teati ve tavsiyesinden dolayı tekevvün eden ihtilafat bidayeten Orman ve Maadin ve Ziraat Nezaretince ve istinafen Şurayı Devletçe hal ve faslolunur.
Madde 28- Arazii emriye ve kura ve kasabata ait arazii metrukede ocak küşat ve imaline ruhsat istihsal eden ocağı atide muharrer müddet zarfında küşat etmezse veyahut küşat edip de mütevaliyen bilaözür üç sene terk ve tatil eder ise hakkı imali sakıt olur ve ocak hükümet vasıtasiyle müzayedeye konulup ruhsatın hini itasında gösterilen şeraitin mecmuuna ittiba edilmek üzere Hazinei celile için en nafi şerait teklif eden talibine ihale kılınır. İdareten verilen ruhsatnamelerin inkızayi müddetlerinde sahibi temdidi müddet talebinde bulunur ise temdit hususunda bir nevi mahzur olmadığının tahakkukunda olbaptaki ruhsat harcı alınarak müceddeden ruhsatname ita edilir.
BEŞİNCİ FASIL
HİLAFI NİZAM HAREKET VUKUUNDA EDİLECEK MUAMELAT
Madde 29- Bir kimse mutasarrıf olduğu veya sahibini irza eylediği arazide mevaddı sabıkada muharrer şeraite tevfikan ilmühaber ahzetmeksizin lieclitticare ocak küşat ve imal eylediği halde ilmühaber harcının dört misli cezayi nakdi olarak kendisinden ahzolunduktan sonra çıkarılan mal mevcut ise zaptedilir
Madde 30- Her kim arazii haliyede ve kura ve kasabata ve sair umuma ait arazide mevaddı sabıkada muharrer şeraite tevfikan ruhsatname istihsal etmeksizin ocak küşat ve imal eder ise kendisinden beş Osmanlı lirasından yirmi beş Osmanlı lirasına kadar cezayi nakdi alındıktan başka küşat eylediği ocak zapt ve yirmi sekizinci maddede gösterilen şeraite tevfikan bilmüzayede ihale kılınır.
Madde 31- Bailmühaber veya ruhsatname işletilen ocaklardan rüsumu nisbiyesini ifa etmeksizin mal nakledenlerden rüsumu nisbiyesinin dört katı ahzolunur. Ocakların imali uğrunda hükümete ihbarı keyfiyet etmeksizin barut veya nariyei saire istimal edenlerden on altından yüz altına kadar cezayi nakdi ahzedilir ve ocaklar muvakkaten tatil kılınır.
ALTINCI FASIL
İŞBU NİZAMNAMENİN NEŞRİNDEN EVVEL KÜŞAT VE İMAL OLUNAN OCAKLARA DAİR BAZI AHKAM
Madde 32- Ruhsatı resmiye ile işletilmekte olan ocakların ashabı bu nizamnamenin tayin eylediği şerait ve rüsuma tabi olmak şartiyle ruhsatnamelenin devir ve ferağına ve intikaline müsaade olunacaktır.
Madde 33- Orman ve Maadin ve Ziraat Nezareti işbu nizamnamenin icrasına memurdur.
Bir Cevap Yazın