TÜRK MEDENİ KANUNU HÜKÜMLERİNE GÖRE KURULAN VAKIFLAR HAKKINDA TÜZÜK
BKK Tarihi ve Numarası |
25.07.1970/7-1066 |
Resmi Gazete T/S |
21.08.1970/13586 |
Bu Tüzük, TÜRK MEDENİ KANUNU HÜKÜMLERİNE GÖRE KURULAN VAKIFLARIN TESCİL VE İLANI HAKKINDA TÜZÜK ile yürürlükten kaldırılmıştır.
BİRİNCİ BÖLÜM
Genel Hükümler
Madde 1- Kapsam
(Değişik: 19/03/1982- 8/4475) Türk Medeni Kanunu Hükümlerine göre Kurulan Vakıfların tescil tarzı, tescilin kimler tarafından yaptırılacağı, sicillerin ne suretle tutulacağı, Resmi Gazete’de yapılacak ilanın muhtevası ve ne yolla yapılacağı, Vakıf idarecilerinin yetkili mahkemece hangi hallerde işten uzaklaştırılabilecekleri, Vakıflarca hangi defterlerin tutulacağı, Vakıfların Vakıflar Genel Müdürlüğünce nasıl ve ne tarzda teftiş edilecekleri, teftişin sonuçları ve bu kanuna göre kurulmuş olsun olmasın tüm Vakıfların Vakıflar Genel Müdürlüğüne ödeyecekleri teftiş ve denetleme giderlerine katılma payları, Vakıflara Bakanlar Kurulunca vergi muaflığı tanınması ve bu muaflığın kaybı ile 903 sayılı Kanunun uygulanmasına dair diğer hususlar bu tüzükte gösterilmiştir.
Madde 2- Vakıf
Vakıf, başlı başına mevcudiyeti haiz olmak üzere bir malın belli bir gayeye tahsisidir.
Vakıflar tüzel kişiliğe sahiptirler.
Bir mamelekin bütünü veya gerçekleşmiş veya gerçekleşeceği anlaşılan her türlü geliri veya ekonomik değeri olan haklar vakfedilebilirler.
(Ek: 13/08/1991-91/2159) Vakfın tescilinden önce, gayesini gerçekleştirecek oranda belirli malvarlığının vakıf senedinde gösterilmesi gereklidir.
İKİNCİ BÖLÜM
Vakfın Kuruluşu
Madde 3- Kuruluş
Vakıf, noterlikçe re’sen düzenlenen resmi senetle vaya Türk Medeni Kanunununun 478 ve müteakip maddeleri gereğince vasiyet yoluyla kurulur.
Madde 4- Vakıf Senedinin Muhtevası
Vakıf senedinde, vakfın gayesi uzuvları, bu gayeye tahsis edilen mallar ve haklar, vakfın teşkilatı, ikametgahı ve ismi gösterilir.
Madde 5- Mahkeme Siciline Tescil
(Değişik birinci fıkra: 13.08.1991/91-2159) Vasiyet yoluyla kurulan vakıflarda vasiyetnameyi açan sulh hakimi, resmi senetle kurulan vakıflarda resmi senedi düzenleyen noter, vasiyetnamenin veya resmi senedi düzenleyen noter, vasiyetnamenin veya resmi senedin bir örneğini yedi gün içerisinde Vakıflar Genel Müdürlüğüne gönderir.
Resmi senetle kurulan vakıflarda vakfeden, ölmesi halinde mirasçılardan birisi tarafından tescil talebinde bulunabilir. Vakıf senedinin düzenlenmesini takip eden üç ay içinde vakfeden veya ölümü halinde mirasçı tarafından tescil talebinde bulunulmamış veya vakfeden tüzel kişiliği olupta bu süre içinde infisah etmiş ise vakfın tescili hususundaki başvurma Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından yapılır.
Vasiyet yoluyla kurulan vakıflarda vakfedenin mirasçısı veya vakfeden tarafından mirası resmen idare etmekle görevlendirilmiş kişi, tescil talebinde bulunabilir. Vasiyetnamenin açılması tarihinden itibaren üç ay içinde bunlar tarafından tescil talebinde bulunulmamış ise vakfın tescili hususundaki başvurma Vakıfler Genel Müdürlüğü tarafından yapılır.
Vakfın tescili hususundaki başvurmalar vakfedenin ikametgahı asliye mahkemesine yapılır.
Mahkeme, evrak üzerinde ve gerekirse vakfedeni ve diğer ilgililileri de dinlemek suretiyle inceleme yaparak vakfın tesciline karar verir.
Vakfın tesciline dair kararın kesinleşmesinden sonra vakıf, mahkeme nezdinde özel surette tutulan sicil defterine kaydolunur.
Bu defterde vakfedenin ve vakfın ismi, ikametgahı, uzuvları, gayesi ve bu gayeye tahsis edilen mallar ve hakları gösterilir.
Yetkili mahkemeye başvurma için gerekli masraflar, ilgili vakıftan alınmak üzere Vakıflar Genel Müdürlüğünce ödenir.
Madde 6- Tescile Karar Verilemeyecek Haller
Kanuna, ahlaka ve adaba veya milli menfaatlere aykırı olan veya siyasi düşünce veya belli bir ırk veya cemaat mensuplarını desteklemek gayesi ile kurulmuş olan vakıfların tesciline karar verilemez.
Madde 7- Vakfedilmiş Malların Gayece Aynı Olan Bir Vakfa Tahsisi
(Değişik: 13.08.1991/91-2159) Yukarıdaki madde uyarınca tesciline karar verilmesine hukuksal olanak bulunmayan, ancak, her nasılsa kurulmuş ve tescil edilmiş olan vakıflarla malları gayesinin gerçekleştirilmesine yetmeyen vakıfların dağılmalarına, Vakıflar Genel Müdürlüğünün başvurusu üzerine yetkili mahkemece karar verilebilir.
Vakfeden itiraz etmedikçe veya vakıf senedinde aksine bir hüküm bulunmadıkça vakfedilmiş mallar, Vakıflar Genel Müdürlüğünün düşüncesi alınarak gayesine en yakın vakfa mahkemece tahsis olunur.
Bu hususlarda yetkili mahkeme vakfın bulunduğu yerdeki asliye mahkemesidir.
Madde 8- Tüzel Kişilik Kazanma
Mahkemece siciline tescil edilen vakıf, tescil ile tüzel kişilik kazanır.
Madde 9- Kararların Tebliği
(Değişik: 13.08.1991/91-2159) Mahkemece tescile ve tescil isteminin reddine ilişkin olarak verdiği kararı, senetle birlikte Vakıflar Genel Müdürlüğüne resen tebliğ eder.
Madde 10- Kararların Temyizi
Tescile veya tescil talebinin reddine ilişkin kararlara karşı Vakıflar Genel Müdürlüğü, iki ay içinde temyiz yoluna başvurabilir.
Madde 11- Merkezi Sicile Kayıt
Tescil kararının temyiz edilmemesi veya temyiz edilen kararın Yargıtayca onanması halinde, Vakıflar Genel Müdürlüğü, o vakfı merkezi sicile kaydeder.
Madde 12- Merkezi Sicilin Muhtevası Ve Tutulma Tarzı
Vakıflar Genel Müdürlüğünce tutulacak merkezi sicil defterinde her vakıf için bir sahife açılır. Bu sahifedeki özel sütunlara vakfedenin ve vakfın adı, idare sureti, temsil tarzı, vakfın ikametgahı, vakfedenin malların ve hakların melerden ibaret odluğu, gayrimenkullerin yeri ve tapu tarih ve numaraları, vakfın gayesi, şartları, idare uzuvlari ve bunlarda yapılan değişiklikler ile vakıf senedinin tarih ve numarası, tescile mütedair kararı veren mahkemenin adı ve kararın tarih ve numarası yazılır.
Tescil kararı ile vakıf senedinin örneği ve varsa diğer belgeler ayrı bir dosyada muhafaza olunur.
Sicil kayıtları ile vakıf senedi arasında bir aykırılık bulunduğu takdirde, vakıf senedinin aslına itibar edilir.
Madde 13- İlan
Merkezi sicile kaydedilen vakıf, Resmi Gazete ile ilan edilir. İlanda, vakfedenin ve vakfın adı, vakfın ikametgahı, tescil kararını veren mahkemenin adı ve tescil kararının tarih ve numarası, özet olarak vakfın gayesi, vakfedilen mal ve hakların nelerden ibaret olduğu, vakfedilen gayrimenkullerin yeri ve tapu tarih ve numaraları ve idare uzvunun kimlerden kurulu olduğu belirtilir.
İlan için yapılan harcamalar vakıftan alınmak üzere Vakıflar Genel Müdürlüğünce ödenir.
Madde 14- Vakfedilen Mal Ve Hakların İntikali
Vakfın mahkeme siciline tescili ile vakfedilen malların mülkiyeti ve haklar o vakfa intikal eder.
Madde 15- Gayrimenkullerin Tapuya Tescili
Vakfın tesciline karar veren mahkeme, kararın kesinleşmesini beklemeden gayrimenkullerin vakfedildiğine dair kayıtlarına geçici şerh verilmesi için, keyfiyeti re’sen ve derhal tapu idaresine bildirir. Tapu idaresince de kayıtlarına muvakkat şerh verilir.
Tescil kararının kesinleşmesinden sonra, gayrimenkullerin vakıf tüzel kişiliği adına tescili yapılmak üzere durum, mahkemece re’sen ve derhal tapu idaresine bildirilir ve vakıf senedinin bir örneği de birlikte gönderilir.
Tapu idaresi bu bildiri üzerine, tüzel kişilik adına tescili yapar.
Madde 16- Mirasçıların Ve Alacaklıların Dava Hakkı
Bağışlamada olduğu gibi vakfedenin mirasçıları ve alacaklıları tarafından vakfa itiraz olunabilir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Vakfın Teşkilatı
Madde 17- Teşkilat
Vakfın bir idare uzvunun bulunması zorunludur. Vakfeden, gerekli göreceği diğer uzuvları vakıf senedinde gösterebilir.
Vakıf senedinde vakfın uzuvları, idare sureti ve temsil tarzı yeteri derecede açık olarak gösterilmemiş ise veya sonradan imkansızlık doğarsa bu noksanlar, Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından vakfedene tamamlattırılır. Vakfeden ölmüş ise veya noksanları tamamlayamayacak durumda ise veya verilen belirli sürede tamamlamazsa, Vakıflar Genel Müdürlüğü noksanların ikmali için düşüncesi ile birlikte mahkemeye başvurur. Bu noksanlar, vakfın hükümsüzlüğünü gerektirmez.
Bu hususlarda yetkili mahkeme, vakfedenin ikametgahı asliye mahkemesidir.
Madde 18- İstihdam Edilenlere Ve İşçilere Yardım Vakıfları
Türk Ticaret Kanununun 468 inci maddesi gereğince kurulan, istihdam edilenlere ve işçilere yardım vakıfları ayrıca aşağıdaki hükümlere tabidirler:
Vakfın uzuvları, vakıftan faydalananlara, vakfın teşkilatı, faaliyeti ve mali durumu hakkında gereken bilgiyi vermek zorundadırlar. Bu zorunluluk, her yıla ait bilanço ve hesap durumu hakkındaki raporların, faydalananların incelemelerine açık bulundurmak suretiyle yerine getirilir.
İstihdam edilenler ve işçiler vakfa bir aidat ödüyorlarsa, ödedikleri aidat toplamının, işverenin koymuş olduğu iştirak payı toplamına oranı hesap edilir. İstihdam edilenlerin ve işçilerin temsilcileri en az bur oranda vakfın idaresine iştirak ederler ve mümkün olduğu nispette personel arasından gösterecekleri temsilcileri kendileri seçerler.
İstihdam edilenler ve işçilerin ödemelerine tekabül ettiği nispette, kaideten, vakfın mamelekinin istihdam edene karşı bir alacaktan ibaret olması, yalnız bu alacağın temin edilmiş olması halinde caizdir.
Faydalananlar, vakfa aidat ödüyorlarsa veya vakfı düzenleyen hükümler onlara edayı talep hususunda bir hak bahsetmiş ise, vakfın edalarını dava yolu ile talep edebilirler.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Teftiş
Madde 19- Teftiş Makamı
Vakıflar, Vakıflar Genel Müdürlüğünün teftişine tabidir.
Vakıflar Genel Müdürlüğü, teftişi, müfettişleri aracılığı ile yaptırır.
506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun geçici 20 nci maddesi gereğince Çalışma, Maliye ve Ticaret Bakanlıklarınca müştereken vakıfların mali durumlarının teftişi sonunda düzenlenen raporların birer örneği Vakıflar Genel Müdürlüğüne gönderilir.
Madde 20- Teftişin Tarzı
Her vakfın en az iki yılda bir defa teftiş ettirilmesi zorunludur.
Vakfın idare uzuvları, teftiş sırasında istenilen her çeşit belge, kayıt ve defterleri göstermekle ve teftişi yapanın talep ettiği bilgileri vermekle yükümlüdür.
Her teftişte, vakfın bir önceki teftişinden itibaren geçen bütün işlem ve hesapları incelenerek vakıf senedindeki hükümlerin yerine getirilip getirilmediği vakfın mallarının gayeye uygun şekilde idare edilip edilmediği ve vakfın gelirlerinin gayeye uygun olarak sarf olunup olunmadığı araştırılır.
İşletmelere sahip olan vakıflarda, ayrıca bu işletmelerin bilançoları ile kar ve zarar hesapları ve bunların sınai, iktisadi ve ticari esas ve icaplara uygun tarzda idare edilip edilmedikleri verimli ve rasyonel bir şekilde işletilip işletilmedikleri incelenir. İşletmelerin verimleri benzeri müesseselere göre düşük ise veya zarar etmişse bunların sebepleri araştırılarak belirtilir.
Teftiş sırasında idare uzuvlarının vakfa zarar verici hareketleri olup olmadığı da araştırılır.
Madde 21- Teftiş Sonunda Yapılacağı İşlem
Teftiş sonunda verilen raporlar Vakıflar Genel Müdürlüğünce incelenerek;
a) Raporda vakıf idarecilerinin işten uzaklaştırılmalarını gerektiren bir sebep tesbit edilmiş ise, derhal yetkili asliye mahkemesine başvurarak, idarecilerin işten uzaklaştırılmaları,
b) Vakfın idaresine ilişkin işlemlerde düzeltilmesi gereken noktalar olduğu belirtilmiş ise, raporun bu kısmı vakıf idarecilerine tebliğ edilerek gereken düzeltmenin yapılması,
istenir.
Madde 22- Teftiş Ve Denetleme Giderlerine Katılma Payı
(Değişik madde: 13.08.1991/91-2159) Vakıflar Genel Müdürlüğü, 903 sayılı Kanun hükümlerine göre kurulmuş olsun veya olmasın bütün vakıflardan safi gelirlerinin % 5’ini teftiş ve denetleme giderlerine katılma payı olarak alır. Katılma payının yıllık tutarı şubeler hariç bir vakıf için 10.000.000.- lirayı geçemez.
Bir vakfa bağlı şubelerin her birinden safi gelirlerinin % 5’i oranında teftiş ve denetleme payı alınır. Ancak, şubelerin her biri için alınan teftiş payı 1.000.000.- lirayı geçemez.
Tüzük’ün yayımlandığı tarihi izleyen yıldan itibaren hesaplanacak teftiş payları, o yılın Devlet İstatistik Enstitüsünce yayımlanan enflasyon oranı kadar arttırılır.
Vakfın safi gelir, gelirin elde edilmesi için yapılan giderlerin düşülmesinden sonra kalan miktardır.
İstihdam edilenlere ve işçilere yardım vakıflarından istihdam edilenler ve işçilerle işverenlerin vakfa ödedikleri aidat veya katılma payları, yıllık gayri safi gelirin hesabında nazara alınmaz. Ancak bunların işletilmesinden elde edilen gelirler, gayri safi gelire dahil edilir.
Vakıfların idare organları, her yılın teftiş ve denetleme giderlerine katılma paylarını Mart ayı sonuna kadar Vakıfler Genel Müdürlüğüne ödemek zorundadırlar.
Madde 23- İdarecilerin İşten Uzaklaştırılması
Vakıf idarecileri, vakıf senedinde yazılı şartlarla, yürürlükteki kanun ve nizamlara uymak ve genel olarak basiretli bir idareci gibi hareket etmek zorundadırlar.
I– VAKIF İDARECİLERİ a) Vakfın malları üzerinde mülkiyet iddia edip de, iddiaları yetkili mahkemece tamamen veya kısmen reddedilmiş ise,
b) Vakfın malları vakıf senedindeki şartlara ve vakfın gayesine aykırı olarak kullanılmış ise,
c) Vakfın gelirlerini, vakıf senedinde yazılı şartlara aykırı olarak sarf etmiş ise,
d) Kusurlu hareketleriyle vakfa zarar vermiş ise,
e) Yapılması mahkemenin veya Vakıflar Genel Müdürlüğünün iznine bağlı olan bir işi kendiliğinden yapmış ise,
f) Müfettiş tarafından istenilen belge, kayıt ve defterleri göstermekten veya talep edilen bilgileri vermekten kaçınmış ise,
g) Teftiş sırasında tespit edilen noksan ve yanlışlıkların tamamlanması ve düzeltilmesi için yapılan tebligata rağmen bunların yerine getirmemiş veya yerine getirdikten sonra yine tavsiyelere aykırı işlem yapmağa devam etmiş ise,
h) Teftiş ve denetleme masraflarına katılma paylarını süresinde ödememiş ise,
ı) Medeni hakları kullanma ehliyetini kaybetmiş veya görevini sürekli olarak yapmasına engel teşkil edecek derecede şıfası olmayan bir hastalığa veya mahuliyete duçar olmuş ise,
j) (Değişik: 13.08.1991/91-2159) Vakfeden tarafından vakıf idarecisi seçildikten sonra veya vakıf senedi hükümlerine göre vakıf idarecisi seçilmeden önce veya sonra işlediği bir suçtan dolayı ağır hapis veya taksirli suçlardan gayri suçlar için altı aydan fazla veya affa uğramış olsa bile, zimmet, ihtilas, irtikap, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, inancı kötüye kullanmak, dolanlı iflas, yalan yere beyan ve kaçakçılık gibi yüz kızartıcı bir fiilden dolayı hapis cezası ile mahkum edilmiş ise,
k) (Ek: 19/03/1982– 8/4475 K.; Değişik: 13.08.1991/91-2159) Hesap özetini veya bilanço ve kar zarar hesaplarını zamanında vermemiş ve yazılı uyarıya rağmen bu görevi iki ay içinde yerine getirmemişse,
Vakıf Genel Müdürlüğünün yapacağı başvuru üzerine yetkili asliye mahkemesince duruşma yapılarak görevden alınabilirler.
II– 903 sayılı kanunla değiştirilen Türk Medeni Kanununda gösterilen yetkili merciler dışında bir kişi veya kuruluşun vakfın idaresine doğrudan doğruya veya dolaylı olarak müdahale etmesi halinde, bu müdahaleye yer veren veya göz yuman vakıf idarecileri Vakıflar Genel Müdürlüğünün yapacağı yazılı başvurma üzerine yetkili asliye mahkemesince duruşma yapılarak herhalde işten uzaklaştırılır.
III– (Ek: 13.08.1991/91-2159) Vakfı zarara sokan hareketleri soruşturma raporuyla saptanan vakıf yöneticilerinin görevde kalmalarının yeni zararlar doğuracağı kanısına varılırsa, Vakıflar Genel Müdürlüğünce görevden alınmaları için mahkemeye başvurulmakla birlikte, bunlar mahkeme kararına kadar geçici olarak görevden uzaklaştırılabilir.
Madde 24- İşten Uzaklaştırılanların Yerine Yeni İdareci Seçimi
(Değişik: 13.08.1991/91-2159)Görevden alınan ve görevden uzaklaştırılan idarecilerin yerine vakıf senedine göre yenileri seçilir. Vakıf senedinde bu konuda bir hüküm yoksa Vakıflar Genel Müdürlüğünün yazılı düşüncesi alınmak suretiyle vakıf idarecileri mahkamece seçilir. Görevden alınan vakıf yöneticileri, bir daha hiç bir vakfın yönetiminde görev alamazlar.
BEŞİNCİ BÖLÜM
İdare Ve Gayede Değişiklik, Malların Değiştirilmesi Ve İktisap Yolları
Madde 25- İdare Şeklinin Değiştirilmesi
Vakfın mallarının muhafazası veya gayesinin devam ettirilmesi için, vakfın idare şeklinin değiştirilmesine kesin ihtiyaç hasıl olduğu takdirde, idare uzvu tarafından yetkili asliye mahkemesine başvurulur.
Mahkeme, Vakıflar Genel Müdürlüğünün yazılı düşüncesini aldıktan sonra, vakfın idare şeklinin değiştirilmesine kadar verebilir.
İstihdam edilenlere ve işçilere yardım vakıflarında, vakıf senedinin, faydalananların vakıftan faydalanma şartlarına ve idareye iştiraklerine dair hükümlerinde yapılacak değişiklikler, vakıf senedinde bu hususta yetkili olduğu belirtilen uzvun kararı üzerine, Vakıflar Genel Müdürlüğünün yazılı düşüncesi alındıktan sonra asliye mahkemesi tarafından kararlaştırılır.
Türk Ticaret Kanununun 468 inci maddesi gereğince kurulan vakıflardan 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun Geçici 20 nci maddesi hükümlerine tabi olan vakıfların vakıf senetlerinde yapılacak her çeşit değişiklik, Vakıflar Genel Müdürlüğünün yazılı düşüncesi alındıktan ve Çalışma Bakanlığının tasdikinden sonra yetkili asliye mahkemesi tarafından kararlaştırılır.
Madde 26- Gayenin Değiştirilmesi
Vakfın asıl gayesinin mahiyeti ve şümulü, vakfedenin vakıf senedinde belirttiği arzusuna açıktan açığa uymayacak derecede değişmiş olursa idare uzvu veya Vakıflar Genel Müdürlüğü vakfın gayesinin değiştirilmesi için yetkili asliye mahkemesine başvurur.
Mahkemece duruşma yapılarak vakfın gayesinin değiştirilmesine karar verilebilir.
Vakfın gayesini tehlikeye koyan mükellefiyet ve şartların kaldırılması veya değiştirilmesi de aynı hükme tabidir.
Madde 27- Malların Değiştirilmesi
(Değişik: 13.08.1991/91-2159)
Geliri giderini karşılamayan veya kıymetine uygun gelir getirmeyen vakıf mallarının, vakıf senedinde aksine bir hüküm bulunsa bile, vakıf yönetiminin önerisi ve Vakıflar Genel Müdürlüğü Vakıflar Meclisinin uygun görüşünden sonra yetkili asliye mahkemesince, daha yararlı bir mal veya parayla değiştirilmesine karar verilebilir.
Madde 28- Gelirler Ve İktisap Yolları
Vakfın gelirleri ile yapılan iktisaplar veya hükmen yahut bağış yolu ile temellük edilen mal ve haklar, vakıf senedinde yazılı olanlara ilave edilerek, her takvim yılı başında Vakıflar Genel Müdürlüğüne bildirir.
Vakıflara ait malların kamulaştırılması halinde, kamulaştırma bedeli o malın yerine kaim olur.
Kamulaştırma bedeli ile veya değiştirme suretiyle elde edilen para ile yeni bir mal alınması da 27 nci maddedeki usule tabidir.
Madde 29- Tutulacak Defterler, Bilanço Düzenleme Ve İlan Zorunluğu
(Değişik: 13.08.1991/91-2159)
213 sayılı Vergi Usul Kanununun 177 nci maddesinin 5 inci bendi hükmü uyarınca işletme hesabı esasına göre defter tutmalarına izin verilenler dışında kalan vakıflar, bilanço esasına göre defter tutarlar. Ancak, yapıları gereği bilanço esasına göre defter tutmalarına imkan veya gerek görülmeyenlerin işletme hesabı esasına göre defter tutmalarına Vakıflar Genel Müdürlüğünce izin verilebilir. Yeni kurulan vakıflar, tescili izleyen en geç bir yıl içinde, Vakıflar Genel Müdürlüğünce yapılacak teftişe kadar işletme hesabı esasına göre defter tutabilirler. Bakanlar Kurulunca vergi muaflığı tanınan vakıflar yalnız bilanço esasına göre defter tutarlar. Bilanço esasına veya işletme hesabı esasına göre defter tutacaklar, Vakıflar Genel Müdürlüğünce gönderilecek muhasebe hesap planına uyarlar.
Vakfın yönetim organı, her takvim yılı başında işletme hesabı esasına göre defter tutuluyorsa hesap özetini yeni yılın ilk üç ayı, bilanço esasına göre defter tutuluyorsa bilanço kar ve zarar hesaplarını yeni yılın ilk altı ayı içinde, uygun yerel araçlarla ilan etmek veya yayınlamak zorundadır. Hesap özeti veya bilanço ve kar zarar hesapları, Vakıflar Genel Müdürlüğüne gönderilir; bunlar özet olarak Genel Müdürlükçe ayrı bir deftere yazılır.
ALTINCI BÖLÜM
Vakfın Nihayete Ermesi
Madde 30- Vakfın Dağılması
(Değişik: 13.08.1991/91-2159)
Gayesinin gerçekleşmesi imkansız hale gelen vakıf kendiliğinden dağılmış olur. Vakfın idare organı veya Vakıflar Genel Müdürlüğü vakfın gayesinin gerçekleşmesinin imkansız hale geldiği kanısına varırsa, dilekçe ile yetkili mahkemeye başvurarak durumun mahkeme siciline tescilini ister. Yetkili mahkeme, gereğine göre, Vakıflar Genel Müdürlüğünün veya vakfın idare organının yazılı düşüncesini alarak istemi karara bağlar. Mahkeme, vakfın dağıldığı sonucuna varırsa durumu tescil eder.
Madde 31- Vakfın Dağıtılması
Vakfın gayesi, Türk Medeni Kanununun 903 sayılı Kanunla değiştirilen 74 üncü maddenin ikinci fıkrası hükmüne girdiği takdirde Vakıflar Genel Müdürlüğü, vakfın dağıtılması için yetkili asliye mahkemesine başvurmak zorundadır. Bu başvurma üzerine mahkeme, duruşma yaparak vakfın dağıtılmasına karar verir ve siciline durumu tescil eder.
Madde 32- Vakfın Nihayete Ermesinin İlanı
Vakfın nihayete ermesi keyfiyeti merkezi sicile kaydedilir ve Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından Resmi Gazete ile ilan olunur.
Madde 33- Nihayete Eren Vakfa Ait Malların Tahsisi
Vakfın kendiliğinden dağılması halinde, borçların tasfiyesinden arta kalan mal ve haklar, vakıf senedinde aksine bir hüküm bulunmadığı takdirde Vakıflar Genel Müdürlüğünce mümkün mertebe gayece aynı olan bir vakfa intikali sağlanır.
Vakfın gayesinin Türk Medeni Kanununun 903 sayılı Kanunla değiştirilen 74 üncü maddenin ikinci fıkrası hükmüne girmesi sebebiyle dağıtılması halinde, borçların tasfiyesinden arta kalan mal ve haklar, vakıf senedinde aksine bir şart olsa dahi, mazbut vakıflar tüzel kişiliğine intikal eder.
YEDİNCİ BÖLÜM
Çeşitli Hükümler
Madde 34- Zilyetlikle İktisap Yasağı
Vakıfların malları, tapuya kayıtlı olsun veya olmasın zilyetlik yolu ile iktisap olunamazlar.
Madde 35- Kamu Görevi Niteliğindeki İşleri Yapmak İçin Kurulan Vakıflarda Mahfuz Hisse
Gelirlerinin yarısından fazlası kamu görevi niteliğindeki işlerin yapımına bırakılarak kurulan vakıflarda mirasçıların mahfuz hissesi Türk Medeni Kanununun 453 üncü maddesinde yazılı miktarların 1/3 ü kadardır.
Ancak, vakfın gelirinin % 20 si kendisine bırakılmış olan mahfuz hisseli mirasçı tenkis davası açamaz.
Vakıf gelirinin % 20’sinin mahfuz hisseli mirasçılara bırakılması halinde, yalnız bunların mahfuz hisseli mirasçıları da bu gelirden faydalanabilirler. Daha sonra gelen mahfuz hisseli mirasçılar bu gelirden faydalanamazlar.
Ancak, vakıf senedinde açık bir hüküm bulunması halinde daha sonra gelen mahfuz hisseli mirasçılardan yardıma muhtaç olanların muavenet nafakası verilir.
Madde 36- İzin Belgesi
(Değişik: 19/03/1982– 8/4475 K.)
Vakfın taşınmaz mallarıyla ilgili temliki tasarruflarda vakfa taşınmaz mal satın alma işlemlerinde vakıf tüzel kişiliğinin bu tasarrufları yapmaya izinli olduğuna ve temsilcilerin yetkisine dair belge, Merkezi Sicile göre Vakıflar Genel Müdürlüğünce verilir.
Madde 37- Vergi Muaflığından Yararlanma Ve Muaflığın Kaybı
(Değişik: 19/03/1982– 8/4475 K.)
Bakanlar Kurulunca, gelirlerinin en az yüzde seksenini, nevi itibariyle genel, özel ve katma bütçeli idareler içinde yer alan bir hizmet veya hizmetlerin yerine getirilmesini istihdaf etmek üzere tahsisan kurulacağı kabul edilen Vakıflara, bunlara tahsis edilen miktar için vergi muaflığı tanınabilir.
Vakıf idare uzvu elde ettiği gelirlerini yönetim ve idame masraflarına ihtiyata veya vakıf mal varlığını artıracak yatırımlara sarf veya tahsise de mezundur. Ancak bu harcamalar Vakıf gelirinin üçte birini geçemez.
Bu hizmetlere tahsis edilen gelirlerin tamamının yılı içinde zarfı zorunlu değildir.
Bağışlar dışında yıllık geliri 3 milyon lirayı bulmayan ve mal varlığı 30 milyon liradan az olan vakıflara, vergi muaflığı tanınmaz. Bu miktarlar Bakanlar Kurulunca arttırılabilir.
Vakfeden kuracağı, vakfın vergi muaflığından yararlanmasını isterse, vakıf senedinin bir taslağını dilekçesine ekleyerek Maliye Bakanlığına başvurur. Maliye Bakanlığı, gerekli görürse ilgili Bakanlıkların da düşüncelerini alarak, vergi muaflığı tanınması isteğine dair görüşü ile birlikte Vakıf senedi taslağını, Bakanlar Kurulundan karar almak üzere Başbakanlığına gönderir. Vergi muaflığı tanınırsa, Maliye Bakanlığı, taslağın bir suretini, bütün sayfalarını onayarak vakfedene verir. Vakıf senedi bu taslağa uygun yapılırsa, Vakıf, kuruluş işlemlerinden başlayarak vergi muaflığından yararlanır.
Yukarıdaki fıkra hükümlerine göre tanınan vergi muaflığı, kuruluş işlemlerinin altı ay içinde tamamlanmaması halinde kendiliğinden kalkar.
Vasiyet yolu ile kurulan vakıflarda, vasiyetnameyi açan sulh hakimi, vakfın vergi muaflığından yararlanabileceği kanısına varırsa, vakıf senedinin bir örneği ile Maliye Bakanlığına başvurulabileceği gibi, vakfın yöneticileri de aynı yola başvurabilirler.
Vakfın kurulmasından sonra da vergi muaflığından yararlanmak için başvurulabilir.
Bakanlar Kurulunca 903 sayılı Kanununun 4 ncü maddesinin 1. fıkrası uyarınca vergi muaflığı tanınmış vakıfların gelirlerinin yukarıda sözü edilen hükümlere uygun olarak sarf ve tahsis edilmediği Maliye Bakanlığı vergi inceleme elemanlarınca re’sen veya Vakıflar Genel Müdürlüğünün duyurusu üzerine yapılan vergi incelemeleriyle tesbit edilirse, vakıf yönetiminden görüşü istenir. Bu görüşler yeterli bulunmazsa, durumun düzeltilmesi istenir. Vakıf yönetimi önerilen düzeltmeleri yapmaz ve gelecek yılda da aynı hataları tekrarlarsa, Maliye Bakanlığı, Vakıflar Genel Müdürlüğünün görüşünü de alarak Bakanlar Kurulunca vergi muaflığının kaldırılmasını isteyebilir. Muaflığın kaldırılmasına dair kararlar yayımı gününden yürürlüğe girer.
Ek Madde 1-
(Ek: 19/03/1982– 8/4475 K.) Türk Medeni Kanununu değiştiren 903 sayılı Kanuna göre kurulmuş olsun olmasın bütün vakıflar, Bankalara yatıracakları paraları Devlet Bankalarına veya Vakıflar Bankasına yatırırlar.
Ek Madde 2-
(Ek: 19/03/1982– 8/4475 K.; Değişik: 21/07/1989– 89/14322 K.) Türk Medeni Kanunu hükümlerine göre kurulan vakıfların yöneticilerinin T.C. uyruğunda olmaları esastır. Ancak, vakfa ait eğitim, bilim, sanat, tıp ve sağlık kuruluşlarının yönetim organlarında salt çoğunluk oluşturmamak şartıyla yabancı uyrukluların da görev almalarına ve vakıfların veya kuruluşlarının yurt dışındaki benzer amaçlı vakıf veya kurumlarla işbirliği yapmalarına Bakanlar Kurulu’nca izin verilebilir.
Ek Madde 3-
(Ek: 19/03/1982– 8/4475 K.; Değişik: 13.08.1991/91-2159) Vakıfların, yurt içinde şube, temsilcilik, irtibat bürosu veya benzeri birim açmak için Vakıflar Genel Müdürlüğünden, yurt dışında şube, temsilcilik, irtibat bürosu veya benzeri birim açmak için ise Vakıflar Genel Müdürlüğünün uygun görüşü ve Dışişleri Bakanlığının önerisi üzerine Başbakanlıktn izin almaları gereklidir. Şubelerin, temsilciliklerin, irtibat bürolarının veya birimlerin açılmasında, kapanmasında ve çalışmasında gözönünde bulundurulacak esaslar. Vakıflar Genel Müdürlüğünce çıkarılacak bir yönetmelikle düzenlenir.
Ek Madde 4-
(Ek: 19/03/1982– 8/4475 K.) Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınmış vakıfların kurumlar vergisi muafiyetinden yararlanabilmeleri içi senetlerinde aşağıda hükmü yer alması gerekir.
“Türk Medeni Kanunu Hükümlerine Göre Kurulan Vakıflar Hakkındaki Tüzük’ün 37 nci maddesinde sınırlanan yönetim idare masrafları ile vakıf gelirini artırarak yatırımlara ayrılacak miktarın dışında kalan vakıf gelirlerinin tümü vakfın amaçlarına tahsis veya sarf edilir.”
Geçici Madde 1-
Bu Tüzüğün yürürlüğe girmesinden önce kurulan vakıflara ait olup 903 sayılı Kanunun geçici maddesi gereğince merkezi sicile kaydı içi Vakıflar Genel Müdürlüğüne devredilen mahkemeler nezdindeki kayıt, defter ve evrakın merkezi sicile kaydı bu Tüzük hükümlerine tabidir.
Geçici Madde 2-
903 sayılı Kanunun yürürlüğe girmesinden önce ve Türk Medeni Kanununun yürürlüğe girmesinden sonra kurulmuş olan istihdam edilenlere ve işçilere yardım vakıflarının vakıf senetlerinde bu Tüzüğe aykırı hükümler varsa Tüzüğün yürürlüğe girmesinden itibaren altı ay içinde bunların bu Tüzük hükümlerindeki esaslar dairesinde değiştirilmesi zorunludur.
Geçici Madde 3-
Vakıfların idare uzuvları, 1970 yılına ait teftiş ve denetleme masraflarına katılma paylarını, bu Tüzüğün yürürlüğe girmesinden itibaren üç ay içinde Vakıflar Genel Müdürlüğüne ödemek zorundadırlar.
Geçici Madde 4-
(Ek: 19/03/1982– 8/4475 K.) Vakıflar durumlarını 31.12.1982 gününe kadar ek 1 inci madde hükmüne uydururlar.
Geçici Madde 5-
(Ek: 19/03/1982– 8/4475 K.) Halen uluslararası kurumlarla işbirliği yapmakta olan vakıfların Bakanlar Kurulundan izin almak üzere tüzüğün yayım tarihinden itibaren altı ay içinde Dışişleri Bakanlığına başvurmaları gerekir.
Geçici Madde 6-
(Ek: 19/03/1982– 8/4475 K.) Halen vergi muaflığından yararlanmakta olan vakıflar, ek 4 üncü maddede yer alan hükme göre senetlerinde tüzüğün yayımı tarihinden itibaren altı ay içinde gerekli değişikliği yaparak notere onaylattırır ve mahkemeye başvururlar. Bu değişikliği yapmayan vakıflar vergi muaflığından yararlanamazlar.
Madde 38- Yürürlük
Türk Medeni Kanununun 13.30.1967 tarihli ve 903 sayılı Kanunla değiştirilen 74, 78 ve 79 uncu maddeleri ile 903 sayılı Kanunun 6 ncı maddesine dayanılarak hazırlanan ve Danıştay’ca incelenmiş bulunan bu Tüzük hükümleri Resmi Gazete ile yayımı tarihinden yürürlüğe girer.
Madde 39- Yürütme
Bu Tüzük hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
Bir Cevap Yazın