SİVİL MÜDAFAA BAKIMINDAN ŞEHİR VE KASABA PLANLARIYLA MÜHİM BİNA VE TESİSLERDE TATBİK OLUNACAK ESASLAR HAKKINDA NİZAMNAME

SİVİL MÜDAFAA BAKIMINDAN ŞEHİR VE KASABA PLANLARIYLA MÜHİM BİNA VE TESİSLERDE TATBİK OLUNACAK ESASLAR HAKKINDA NİZAMNAME

Bakanlar Kurulu Kararı Tarihi	09.06.1959
Bakanlar Kurulu Kararı Sayısı	4/11715
Resmi Gazete Tarihi	06.07.1959
Resmi Gazete Numarası	10245

Madde 1- Hassas Bölgelerde muhtelif silah ve vasıtaların tesirlerine karşı, Sivil Müdafaa bakımından, şehir planlarının tertip, tanzim ve tadilleri hususları ile mühim bina ve tesislerin yer ve şekillerinin seçilmesinde tatbik olunacak esaslar bu Nizamname hükümlerine tabidir.

Madde 2- Şehir ve kasabalar için yapılacak imar planlarında, iskan bölgelerinin bir arada büyük satıhlar teşkil etmemesi esastır. Bunu sağlamak için bölge planları ile imar planlarında gerekli tedbirler alınır.

Bir şehir veya kasabanın esas iskan bölgesi, bin hektar civarında araziden fazla bir sahayı ihtiva edemez.

Esas iskan bölgesi dolduğu takdirde, aynı şartlarla bir ve icabında mütaaddit diğer iskan bölgeleri kurulur. İskan bölgeleri arasındaki en yakın mesafe, 250 bin ve daha fazla nüfuslu şehir ve kasabalarda onbeş ve 250 binden az nüfuslu şehir ve kasabalarda beş kilometreden az olamaz. Topoğrafik durum müsait olduğu veya mücbir sebepler gerektirdiği takdirde bölgeler arasındaki mesafeler kısaltılabilir.

İskan bölgeleri, lüzum ve icabına göre dar iskan şeritleriyle irtibatlandırılabilir.

İskan bölgelerinin dağılması neticesinde belediye hizmetlerinde ve nakliye masraflarında vuku bulacak artışları mümkün mertebe azaltmak ve bölgeler arası nakliyatta kolaylık sağlamak üzere, bölge planlariyle imar planlarında icabeden tedbirler derpiş olunur.

Bu Nizamnamenin tatbikatında iskan bölgesi, İmar Kanunu ve Nizamnamesine göre, üzerinde inşaat yapılmasına müsaade edilmiş olan sahalarla bu sahalar çevresinin içinde bulunan yol, park, yeşil saha ve otopark gibi, üzerinde inşaat yapılamayan kısımları da ihtiva eden bir bütündür. İskan bölgeleri, müstakbel inkişaf sahalarını da içine alabilir.

Madde 3- Bu Nizamnamenin yürürlüğe girdiği tarihte, İmar Nizamnamesine uygun imar planları mevcut olmıyan şehir ve kasabaların meskun sahaları, yapılacak imar planlarında iskan bölgesi itibar olunur. Bu sahalar bin hektardan az olduğu takdirde, imar planlarında bin hektara iblağ olunabilir.

Madde 4- İmar planları mevcut olan şehir ve kasabalarda, iskan bölgelerinin ihtiyacı karşılayamaması dolayısiyle tevsii halinde yeni iskan bölgelerinin ihdasında ikinci madde hükümleri tatbik olunur.

Madde 5- Yeni yapılacak imar planlarında, yangın bakımından her iskan bölgesi muhtelif üniteler halinde mütaala edilir ve bu üniteler arasında elli metre civarında aralıklar bırakılır.

Bu aralıklar dahilinde yangın havuzları ve su ikmal noktaları tesis edilir; artan kısımları, yeşil saha, park, bahçe ve otopark olarak kullanılır. Bu aralıklarda inşaat yapılamaz.

Ünitelerin yol şebekeleri seri tahliye ve kurtarma ameliyelerini en iyi şekilde sağlayacak bir sistem dahilinde tertiplenir.

Madde 6- Tahliyeye tabi tutulacak yerlerde, tahliye ve kurtarma ameliyelerini sağlayan ana yolların iki tarafındaki binaların yükseklikleri, bu binaların yıkılmaları halinde yolun taşıtlara mahsus kısmında, enkazın kaplamayacağı altı metrelik bir aralık kalacak şekilde tesbit olunur.

Bu hükmün uygulanmasında, yıkılan bir binanın, yüksekliğinin yarısı kadar,yolu işgal edeceği gözönünde tutulur.

Madde 7- Yeni yapılacak imar planlarında, bitişik inşaat cephelerinin yalnız bir istikamette tertip edilmelerine ve yetmiş beş metreden fazla devam etmemelerine dikkat olunur.

Mevcut imar planlarında yeni ifrazlar yapıldığı takdirde de bu hüküm nazara alınır.

Madde 8- Yeni inşa edilecek hastahane,okul, üniversite, öğrenci siteleri ve resmi daire gibi binaların hepsinin bir arada bulunmamaları ve bombardımanlara maruz kalabilecek büyük hedeflerden yeter derecede uzak yerlerde tesis edilmeleri, imkan nispetinde temin edilir.

Madde 9- Silah ve mühimmat fabrikaları gibi, harp gücünü  doğrudan doğruya destekleyen sanayi müesseseleri ve büyük stok tesisleri, iskan bölgeleri dışında kurulur. Bu müessese ve tesisler yer altında yapılmadıkları takdirde iskan bölgeleri hudutlarının en az on beş kilometre ötesinde yer alırlar. Topoğrafik vaziyet veya mücbir sebepler dolayısiyle bu mesafe kısaltılabilir. 

Yer bakımından yukarıki şartlara uymayan mevcut müessese ve tesisler, kapasiteleri artacak şekilde tevsi olunamazlar. 

Madde 10- Muhabere, elektrik, havagazı, su gibi amme tesislerinin hayati ehemmiyeti haiz kısımları, iskan bölgesi dışında, tercihen yer altında ve mümkün mertebe mütenazır ve müteaddit tesisler halinde inşa olunurlar. Havagazı,elektrik, su ve kanalizasyon borularının yer altı tesislerinden yeter mesafede bulunmalarına dikkat edilir.

Şehirler arası elektrik cereyanını nakleden hatlar da iskan bölgeleri dışından geçirilir.  

Bu Nizamnamenin yürürlüğe girdiği tarihte iskan bölgeleri içinde bulunan bu gibi tesislerin yerleri değiştirilirse, bunlar hakkında da, imkan görüldüğü takdirde birinci fıkra hükümleri tatbik olunur. 

Madde 11- Nükleer taarruzlara ve devamlı bomdardmanlara hedef teşkil edebileceği, Milli Müdafaa ve Dahiliye Vekaletlerince tesbit edilecek şehir ve kasabalarda yeni yapılacak büyük hastahane, yalnız yatılı okul, kışla ve bunlara benzer binalardan, normal zamanlarda kullanılmalarına mani bulunmıyanlar tercihen iskan bölgeleri dışında ve nükleer taarruzlara karşı emniyetli mevkilerde inşa olunurlar.

Madde 12- Seferde askeri maksatlarla kullanılmak üzere yapılacak hava meydanları iskan bölgeleri hudutlarından en az onbeş kilometre uzakta tesis edilir ve bu gibi hava meydanları civarında aynı mesafe dahilinde yeni iskan bölgeleri ihdas olunamaz. 

Madde 13- Yapılacak metroların, sivil müdafaa bakımından seri tahliye ve  kurtarmaya müsait olmaları ve icabında sığınak olarak kullanılabilecek şekilde inşa edilmeleri lazımdır. 

Madde 14- Sinema, tiyatro, eğlence yeri, garaj ve kapalı çarşı gibi mahallerin yer altında inşaları için belediyelerce mümkün olan kolaylıklar gösterilir. 

Madde 15- Bu Nizamnamenin 2 nci ve 4 üncü maddeleri mucibince hazırlanacak imar planlariyle 9 uncu maddesinde yazılı müessese ve tesislerin yer ve şekilleri, Milli Müdafaa, Dahiliye, Nafıa ve İmar ve İskan Vekaletlerinin salahiyetli mütehassıslarından müteşekkil bir heyet tarafından tasvip edildikten sonra planların tasdik ve tatbikine ve bina ve tesislerin inşasına tevessül olunur.

Madde 16- İmar planlarının ve her türlü inşaatın yapılmasında; bu Nizamname hükümlerine halel gelmemek kaydiyle, imar Nizamnamesinin bu baptaki hükümleri tatbik olunur. 

Madde 17- 7126 sayılı Sivil Müdafaa Kanununun 15 inci maddesi mucibince hazırlanmış ve Devlet Şurasınca görülmüş olan bu Nizamname hükümleri Resmi Gazetede neşri tarihinden itibaren yürürlüğe girer.

Madde 18- Bu Nizamname hükümlerini İcra Vekilleri Heyeti yürütür.