T.C. MALİYE BAKANLIĞI Millî Emlâk Genel Müdürlüğü
SAYI: B.07.0MEG.0.14/33640/3445 25.01.1995
KONU: Kira,Taşınmaz Satışı
MİLLÎ EMLÂK GENEL TEBLİĞİ
(Sıra No:202)
Bu Tebliğ, 2220.10.2005 tarih ve 25972 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 300 sıra sayılı Milli Emlak Genel Tebliği ile yürürlükten kaldırılmıştır.
Devlete Ait Taşınmaz Mal Satış, Trampa, Kiraya Verme, Mülkiyetin Gayri Aynî Hak Tesis, Ecrimisil ve Tahliye Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılması Hakkında Yönetmelik, 7 Ağustos 1994 tarih ve 22014 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
Sözü edilen Yönetmelik değişikliği ile kira işlemlerinde uygulamada görülen aksaklıkların giderilmesi için aşağıda belirtilen açıklamaların yapılması gerekli görülmüştür.
I- DEVLETE AİT TAŞINMAZ MAL SATIŞ, TRAMPA, KİRAYA VERME, MÜLKİYETİN GAYRİ AYNÎ HAK TESİS, ECRİMİSİL VE TAHLİYE YÖNETMELİĞİNDE YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER
Yapılan Yönetmelik değişikliği aşağıda sunulmuştur.
Madde 1 – 16.12.1984 gün, 18607 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan “Devlete Ait Taşınmaz Mal Satış, Trampa, Kiraya Verme, Mülkiyetin Gayri Aynî Hak Tesis, Ecrimisil ve Tahliye Yönetmeliği”nin “Tanımlar” başlıklı 2 nci maddesindeki “İta amiri” tanımı aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“İta amiri: İllerde defterdar (Millî emlâk dairesi başkanlığı kurulan illerde, millî emlâk dairesi başkanı) ve ilçelerde kaymakam”
Madde 2- Aynı Yönetmeliğin 8 inci maddesinin üçüncü fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“Tespit genel beyan yılında yapılacaksa bu yılda, genel beyan yılından sonraki bir yılda yapılacak ise o yılda, satış veya trampada, aynı veya benzer vasıfta emsal taşınmaz mal için emlâk vergisi beyannamesinde gösterilen değerden; kirada ise bir yıllık kira bedeli bu değerin %5 (Yüzde beş)’inden az olmamak üzere idarece doğrudan,”
Madde 3– Aynı Yönetmeliğin ekini teşkil eden “Taşınmaz Mal Kira Şartnamesi”nin 7 nci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“Madde 7-a) İlk yıl kira bedeli ihale bedeli üzerinden,
b) 2,3,5,6,8,9 uncu yıllar kira bedelleri ise yılı içinde yayımlanan Devlet İhaleleri Genelgelerinde belirtilen kira artış oranından az olmamak üzere; idarece günün rayicine göre belirlenecek artış oranının bir önceki yıl kira bedeli ile çarpımı suretiyle bulunacak miktarın, önceki yıl kira bedeline ilavesi suretiyle belirlenecek bedel üzerinden tahsil edilir.
c) 4,7,10 uncu yıllar kira bedelleri, rayicine göre yeniden tespit edilecektir.
Kira bedelleri üçer aylık dönemler halinde, peşin olarak tahsil edilecektir. Vadesinde ödenmeyen kira bedelleri, 21.7.1953 tarih, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 51 inci maddesinde belirtilen oranda gecikme zammı uygulanmak suretiyle tahsil edilecektir.”
Madde 4- Aynı Yönetmeliğin ekini teşkil eden “İşletme Hakkı Verilen Büfe-Kantin-Çayocağı Gibi Yerlere Ait İşletme Hakkı Sözleşmesi”nin 11 inci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“Madde 11-a) İlk yıl işletme hakkı bedeli ihale bedeli üzerinden,
b) 2,3,5,6,8,9 uncu yıllar işletme hakkı bedelleri ise, yılı içinde yayımlanan Devlet İhaleleri Genelgelerinde belirtilen kira artış oranından az olmamak üzere; idarece günün rayicine göre belirlenecek artış oranının bir önceki yıl işletme hakkı bedeli ile çarpımı suretiyle bulunacak miktarın, önceki yıl işletme hakkı bedeline ilavesi suretiyle belirlenecek bedel üzerinden tahsil edilir.
c) 4,7,10 uncu yıllar işletme hakkı bedelleri, rayicine göre yeniden tespit edilecektir.
İşletme hakkı bedelleri üçer aylık dönemler halinde, peşin olarak tahsil edilecektir. İşletilen yerde kullanılacak elektrik, su, havagazı ve ısıtma sayaçlarının teknik bakımından genel tesisattan ayrılmasının mümkün olmaması nedeniyle bu giderlerin idarece karşılanması halinde işletilen yerle ilgili olarak idarece karşılanacak olan giderler için hesaplanacak elektrik, su, havagazı ve ısıtma giderleri sözleşme düzenlenmeden önce peşin olarak yatırılır. Daha sonraki yıllarda da idarece hesaplanacak elektrik, su, havagazı ve ısıtma giderleri işletme hakkının başlangıç tarihi esas alınarak her yıl aynı tarihte peşin olarak ödenir. Vadesinde ödenmeyen işletme hakkı bedelleri ve elektrik, su, havagazı ve ısıtma giderleri 21/7/1953 tarih, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 51 inci maddesinde belirtilen oranda gecikme zammı uygulanmak suretiyle tahsil edilecektir.”
MADDE 5- Aynı Yönetmeliğin ekini teşkil eden “Mülkiyetin Gayri Aynî Hak Tesisi Taahhütnamesi”nin 10 uncu maddesinin ikinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“Kullanım bedeli, her üç yılda bir günün rayicine göre yeniden takdir edilecektir. Diğer yıllar kullanım bedelleri yılı içinde yayımlanan Devlet İhaleleri Genelgelerinde belirtilen kira artış oranından az olmamak üzere; idarece günün rayicine göre belirlenecek artış oranının bir önceki yıl kullanım bedeli ile çarpımı suretiyle bulunacak miktarın önceki yıl kullanım bedellerine ilavesi suretiyle belirlenecek bedel üzerinden tahsil edilir.”
II- TAHMİN EDİLEN YILLIK KİRA BEDELİNİN TESPİTİ
Sözü edilen Yönetmeliğin 8 inci maddesinin üçüncü fıkrasında, yıllık kira bedelinin emlâk vergi beyannamesinde gösterilen değerin %5 (Yüzde beş)”inden az olmayacağı hükmü getirilmiştir.
Ancak, valiliklerden Bakanlığımıza gelen bazı kira izin taleplerinde bu hükme riayet edilmediği tespit edilmiştir.
Bundan böyle yıllık tahminî kira bedellerinin (irtifak hakkı bedelleri hariç) emlâk vergi beyannamesinde gösterilen değerin %5 (Yüzde beş)’inden aşağı olmamak üzere rayicine göre tespit edilmesinde titiz davranılmalıdır.
Ayrıca, Bakanlığımıza gönderilen kira izin taleplerine, 7.2.1994 tarih ve 1994/02 sayılı Genelge ekindeki form eklenmeli ve bu forma mutlaka emlâk vergi değeri de yazılmalıdır.
III- TAŞ, KUM, ÇAKIL VE TOPRAK OCAKLARININ KİRAYA VERİLMESİNDE YETKİ
Bakanlığımız merkez denetim elemanlarınca yapılan teftiş ve incelemeler ile valiliklerden gelen yazılardan; taş, kum, çakıl ve toprak ocaklarını kiraya vermeye yetkili kuruluşun kim olduğu konusunda tereddütlerin giderilmediği tespit edilmiştir.
Bilindiği üzere, 5.10.1993 tarih ve 186 sayılı Millî Emlâk Genel Tebliğinin (F) bölümünde; orman sınırları içinde, Devletin özel mülkiyetinde ve Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerde bulunan taş, kum ve çakıl ocaklarının Bakanlığımızca kiraya verileceği belirtilmiş idi.
Maliye Bakanlığının kuruluş ve görev esaslarını düzenleyen 178 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin (22 Haziran 1994 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan 543 sayılı Kanun Hükmünde Kararname) değişik 13/b maddesinde “… Ormanlar ve Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki diğer yerler ile Devletin özel mülkiyetindeki yerlerde bulunan su ürünleri üretim yerleri, kaynak suları, taş, kum, çakıl ve toprak ocaklarının kiraya verilmesi işlemlerini yapmak” hükmü getirilerek, bu gibi yerlerin kiraya verme yetkisi Bakanlığımıza verildiğinden, 186 sayılı Millî Emlâk Genel Tebliğinin (F) bölümüne göre işlem yapılmaya devam edilecektir.
IV- 4.6.1985 TARİH VE 3213 SAYILI MADEN KANUNU UYARINCA HAZİNENİN ÖZEL MÜLKİYETİNDEKİ TAŞINMAZ MALLAR İLE DEVLETİN HÜKÜM VE TASARRUFU ALTINDAKİ TAŞINMAZ MALLARIN KİRAYA VERİLMESİ ([1])
(Bu bölüm, 25/06/2004 tarihli ve 280 sıra no.lu Milli Emlak Genel Tebliğ ile yürürlükten kaldırılmıştır)
V- 5.10.1993 TARİH VE 186 SAYILI MİLLÎ EMLÂK GENEL TEBLİĞİNDE DEĞİŞİKLİK
5.10.1993 tarih ve 186 sayılı Millî Emlâk Genel Tebliğinin “D-ŞARTNAMELER” başlıklı bölümü aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“D – ŞARTNAMELER
İhale için hazırlanacak kira şartnamelerinde; Devlete Ait Taşınmaz Mal Satış, Trampa, Kiraya Verme, Mülkiyetin Gayri Aynî Hak Tesis, Ecrimisil ve Tahliye Yönetmeliği eki “Taşınmaz Mal Kira Şartnamesi” hükümleri ile aşağıda belirtilen özel hükümler ve idarece şartnameye konulmasına lüzum görülen diğer hükümler ilave edilecektir. Birinci fıkra hükmü, bütün kira şartnamelerine, ikinci fıkra hükmü, kira süreleri dikkate alınarak taş, kum, çakıl ocakları dışında kalan kira şartnamelerine, üçüncü fıkra hükmü ise, sadece taş, kum, çakıl ocaklarıyla ilgili kira şartnamelerine konulacaktır.
1- Kiraya verilen…………….. kamu kurum ve kuruluşlarınca ihtiyaç duyulması halinde kiracı, Hazineden hiçbir hak ve tazminat talebinde bulunmadan, kendisine yapılacak tebligatı müteakip en geç onbeş gün içinde…… tahliye edecektir. Aksi halde, 2886 sayılı Yasanın 75’inci maddesine göre tahliyesi sağlanacaktır.
2- İlk yıl kirası, ihale bedeli üzerinden; 2,3,5,6,8,9 uncu yıllar kira bedelleri ise; Maliye Bakanlığınca her yıl yayımlanan yeniden değerleme oranının bir önceki yıl kira bedeli ile çarpımı suretiyle bulunacak miktarın, önceki yıl kira bedeline ilavesi suretiyle belirlenecek bedel üzerinden tahsil edilecektir.
-4,7,10 uncu yıl kira bedelleri, rayice göre yeniden takdir edilecektir.
3- Taş, kum, çakıl ve toprak ocaklarının kira bedelleri, ihale bedeli üzerinden peşin olarak tahsil edilir. Ancak kiracının talep etmesi halinde ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkındaki Kanunun 10 uncu maddesinde belirtilen teminatlardan birinin teminat gösterilmesi halinde (taşınır mal hariç) kira bedeli üçer aylık dönemler halinde peşin olarak tahsil edilebilir. Bu takdirde ikinci ve müteakip yıllar kira bedelleri; Vergi Usul Kanununa göre Maliye Bakanlığınca her yıl yayımlanan yeniden değerleme oranının bir önceki yıl kira bedeli ile çarpımı suretiyle bulunacak miktarın, önceki yıl kira bedeline ilavesi suretiyle belirlenecek bedel üzerinden tahsil edilecektir.
– Ocakta bulunan malzemenin kira süresi sona ermeden bitmesi halinde, kalan süreye ait kira bedeli tahsil edilecektir.”
Yukarıda yapılan değişiklikle, yıllık kira artışının Maliye Bakanlığınca her yıl yayımlanan yeniden değerleme oranı dikkate alınmak suretiyle yapılması öngörülmektedir.
Bu Genel Tebliğin yürürlüğünden önce ihalesi veya sözleşmesi yapılan kira ihalelerinde de; 2,3,5,6,8,9 uncu yıllar kira bedellerinin; yeniden değerleme oranının (1995 yılı için % 107,6) bir önceki yıl kira bedeli ile çarpımı suretiyle bulunacak miktarın, önceki yıl kira bedeline ilavesi suretiyle belirlenecek bedel üzerinden tahsil edilmesi için, kiracının talep etmesi halinde ilave sözleşme yapılması uygun görülmüştür. Aynı şekilde, bu Genel Tebliğin yürürlüğünden önce ihalesi veya sözleşmesi yapılan taş, kum, çakıl ve toprak ocaklarının kira ihalelerinde de; kiracının talep etmesi halinde, yukarıda 3 üncü maddede belirtilen hükümler dikkate alınarak ilave sözleşme yapılabilecektir.
Bilgi edinilmesini ve gereğinin buna göre yapılmasını rica ederim.
İsmet ATTİLA
Maliye Bakanı
DAĞITIM :
Gereği :
1- Valiliklere,
2- Kaymakamlıklara.
- 25/06/2004 tarihli ve 280 sıra no.lu Genel Tebliğ ile yürürlükten kaldırılan IV.bölümün tam metni; “3213 sayılı Maden Kanununun 14 üncü maddesine göre, işletmenin yıllık brüt kârının %5’i her yıl Mart ayında Devlet hakkı olarak Hazineye yatırılmakta, 46 ncı maddesine göre, arazide arama yapılabilmesi ve faaliyette bulunabilmesi için sahibinden kiralanması gerekmekte, maden çıkarılması sırasında araziye zarar verilmiş ise, ruhsat sahibinden tazminat talep edilebilmektedir.Bu nedenle, maden ruhsat sahasında kalan Hazinenin özel mülkiyetinde ve Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki arazilerin yıllık kira bedelleri takdir edilirken, ocaktan çıkan malzemenin bedeli değil, sadece arazinin kullanım bedeli dikkate alınarak takdir yapılacaktır. Ayrıca kira dönemi sonunda yaptırılacak tespitte arazide zarar meydana geldiği belirlendiği takdirde, bu zararın 30 gün içinde giderilmesi hususu ruhsat sahibine duyurulacak, bu süre içinde zarar giderilmediği takdirde, aleyhine tazminat davası açılacaktır.Bu esaslar dâhilinde, Hazinenin özel mülkiyetinde ya da Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki taşınmaz mallar Bakanlığımızdan önceden izin alınmak suretiyle 2886 sayılı Devlet İhale Kanununun 51 (g) maddesine göre pazarlık usulü ile ruhsat sahiplerine kiraya verilecektir.” ↑