T.C.
MALİYE VE GÜMRÜK BAKANLIĞI
Millî Emlak Genel Müdürlüğü
SAYI: B.07.0.MEG.0. 14/3364-0111461 15.03.1993 ANKARA
KONU: Taş, Kum ve Çakıl Ocakları
MİLLÎ EMLAK GENEL TEBLİĞİ (Sıra No: 178 (*)
Taş, kum, çakıl ocaklarının kiraya verilmesiyle ilgili ihale ve diğer işlemlerin ne şekilde yapılacağı hususunun isteyen, İçişleri Bakanlığının başvurusu üzerine, Danıştay Birinci Dairesince verilen 23.6.1992 gün ve E: 1992/178, K: 1992/189 sayılı kararda; taş, kum ve çakıl ocaklarına ilişkin resimlerle, harçların, Köy Kanunu ile kabul edilen haklar saklı kalmak koşuluyla, İl Özel İdareleri tarafından tahsil edileceği, taş ocaklarıyla ilgili diğer işlemleri yapmaya, İl Özel İdarelerinin yetkili olduğu, sonucuna varılmıştır.
Bu nedenle ve bundan böyle; Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerde açılacak olan taş, kum ve çakıl ocakları hakkında, yukarda sözü edilen Danıştay Karan doğrultusunda işlem yapılması gerekmektedir,
Bununla birlikte, 3402 Sayılı Kadastro Kanununun 18 nci maddesinin 1 nci fıkrası ” ekonomik yarar sağlanması mümkün olan yerler Hazine adına tesbit olunur” hükmünü amir bulunduğundan, Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki taş, kum ve çakıl ocaklarının, bu hükme istinaden, öncelikle Hazine adına tescillerinin sağlanması, bu mümkün olmadığı takdirde, anılan Danıştay kararına göre işlem yapılması icap etmektedir.
Tapuda Hazine adına kayıtlı olan veya Kanunlar uyarınca Hazinenin özel mülkiyetinde sayılan, taşınmaz mallar üzerinde açılacak taş, kum ve çakıl ocaklarının kiralama işlemleri, eskiden olduğu gibi yine Bakanlığımızca yapılacaktır.
Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerden olupta, sözü edilen Danıştay kararından önce, Bakanlığımızca kiraya verilen taş, kum ve çakıl ocaklarının kira bedelleri, kiracı ile akti ilişkinin devam etmekte olduğu dikkate alınarak, sözleşmelerin sona ereceği tarihe kadar Bakanlığımızca tahsil olunmasına devam edilecektir.
Bilgi edinilmesini, gereğinin buna göre yapılmasını ve iş bu genelgenin ilinize bağlı İlçelere de iletilmesini rica ederim.
BAKAN ADINA
Celal ERDENİR
Müsteşar Vekili
EK: Danıştay Kararı
T.C. DANIŞTAY BİRİNCİ DAİRE
Esas No : 1992/178 Karar No: 1992/189
Taşocakları Tüzüğüne göre alınması gereken harçların tahsili ile taşocaklarıyla ilgili diğer işlemleri yapma yetkisinin Maliye ve Gümrük Bakanlığına mı, yoksa il özel idarelerine mi ait olduğu hususunda ortaya çıkan duraksamanın giderilmesi amacıyla istişari düşünce istemine ilişkin Başbakanlığın 5.6.1992 günlü, Kanunlar ve Kararlar Genel Müdürlüğü B.02.0.KKG/174-58/-04891 sayılı yazısıyla Danıştay Başkanlığına gönderilen İçişleri Bakanlığının 2.6.1992 günlü, Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü B050MAH0650002/613 sayılı yazısında aynen:
“1901 tarihli Taşocakları nizamnamesine göre alınacak nispi ve maktu resimler ve bu resimlerle ilgili ihale işleri ve taşocakları ile ilgili diğer işlemleri yapma yetkisinin Maliye ve Gümrük Bakanlığına mı, yoksa il özel idarelerine mi ait olduğu hakkında Bakanlığımızla anılan Bakanlık arasında görüş ayrılıkları bulunmaktadır.
Maliye ve Gümrük Bakanlığı; 1050 sayılı Muhasebe-i Umumiye Kanunu’nun 23, 24 ve 25 inci maddeleri ile “178 sayılı Maliye ve Gümrük Bakanlığı Teşkilatı ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin” 13 üncü maddesi uyarınca Medeni Kanunun 636 ve 641 nci maddeleri kapsamındaki “Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerle, Devletin özel mülkiyetindeki yerlerin” il özel idarelerince kiraya verilmesine imkan bulunmadığını, esasen 6664 sayılı “Taşocakları Muamelatının Tedviri ûe Varidatının Tahsilinin Vilayet Hususi İdarelerine Ait Olduğu Hakkında Kanun”un, 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 94 üncü maddesi ile yürürlükten kalkmış sayılacağını ve bu sebeple de il özel idarelerinin yetkilerinin yalnız taşocağı ruhsatı vermekten ibaret olduğu, diğer hak ve yetkilerin Maliye ve Gümrük Bakanlığına ait bulunduğunu ifade etmektedir.
Bakanlığımız ise 6664 sayılı Kanunun 1 inci maddesindeki “Taşocakları, Taşocakları Nizamnamesine uyularak doğrudan doğruya vilayetler tarafından taliplilerine ihale olunur. Taşocaklarına mütaallik nispi ve mukarrer resimlerle, harçlar, Köy Kanunu ile kabul edilen haklar mahfuz kalmak şartıyla vilayet hususi idareleri tarafından tahsil olunur.” Amir hükmü gereğince il özel idarelerine ait yetkinin yalnız ruhsat vermekten ibaret olmadığı ve taşocakları ile ilgili her türlü yetkinin vilayete ait olduğu düşüncesindedir.
2886 sayılı Devlet ihale Kanunu bir usul kanunu olup ancak ihalelerin yapı Işındaki usul ve kuralları belirlemektedir. Bu nedenle anılan Kanunun 94 üncü maddesiyle 6664 sayılı Özel Kanunun yürürlükten kalktığı şeklindeki düşüncenin kabulü mümkün görülmemektedir.
Esasen Taşocakları Tüzüğünün 18 inci maddesi “Ocak işletmek için ruhsat ve İlmühaber alanlardan ocaktan elde edilecek maddelerin taşındığı vapur iskelesindeki veya demiryolu istasyonundaki veya ocak yerindeki değerinden taşıma gideri ve mamul hale getirilmiş ise mamul hale getirilmesi için yapılan harcama indirildikten sonra % 5 nispi resim alınır.”, yine tüzüğün 17 nci maddesindeki “Boş arazii emiriyede ve köylere ve kasabalara ait arazi-i metrukede, açılacak ocaklar için ruhsat almak için birçok kimse başvurursa dilekçe-sahipleri arasında yapılacak arttırma sonunda en yüksek nispi resim ‘teklif ettiği anlaşılana ruhsat verilir.” hükümleri birlikte mütalaa edildiğinde; açıkça görüldüğü üzere herhangi bir gayrimenkulün ihale suretiyle kiraya verilmesi söz konusu değildir. İhale nispi resme ait yüzde miktarının arttırılması İçin’ yapılmaktadır.
Yukarıda açıklanan sebeplerle -1901 tarihinde çıkartılan. Taşocakları Nizamnamesi ile ‘Taşocakları Muamelatının Tedviri ve Varidatının Tahsilinin Vilayet Hususi İdarelerine Ait Olduğu Hakkında Kanun”un halen yürürlükte bulunduğu ve taşocakları ile ilgili her türlü hak ve yetkinin vilayete ait olduğu düşünülmekte ise de; iki Bakanlık arasındaki görüş ayrılıklarının giderilerek aynı noktada birleşilmesini sağlamak amacıyla konunun bir defa da Danıştay Kanunu’nun 42 nci maddesinin (D bendi gereğince Danıştay’ca istişari mahiyette incelenerek görüş belirlenmesine emir ve müsaadelerinizi arz ederim.” denilmektedir.
Gereği Görüşülüp Düşünüldü:
6664 sayılı Taşocakları Muamelâtının Tedviri ve Varidatının’ Tahsilinin Vilayet Hususi İdarelerine Ait Olduğu Hakkında Kanunun I inci maddesinde, taşocaklarının, Taşocakları Tüzüğüne göre doğrudan doğruya vilayetler tarafından isteklilerine ihale olunacağı, taşocaklarına ilişkin resimlerle harçların Köy Kanunu ile kabul edilen’ haklar saklı kalmak koşuluyla il özel idareleri tarafından tahsil edileceği belirtilmiş olduğundan, taşocaklarıyla ilgili her türlü işlemleri yapmaya ve gelirleri tahsile il özel idarelerinin yetkili olduğu yadsınamaz.
Öte yandan 2886 sayılı Devlet İhale Kanununun 1 inci maddesinde genel bütçeye dahil dairelerle katma bütçeli idarelerin, özel idare ve belediyelerim alım, satım, hizmet, yapım, kira, trampa, mülkiyet dışında aynı hak tesisi ve taşıma işlerinin bu Kanun hükümlerine göre yürütüleceği, 13 üncü maddesinde il özel idarelerine ait ihalelerin il daimi encümenince yapılacağı belirtilmiş, 94 üncü maddesinde de, 2.6.1934 tarih ve 2490 sayılı Kanun ve bu Kanunda değişiklik yapan Kanunlar ve diğer Kanunların (15.7.1964 tarih ve 500 sayılı Kanun ile 22.10.1981 tarih ve 2542 sayılı Kanun hariç) bu Kanuna uymayan hükümlerinin yürürlükten kaldırıldığı hükmü yer almıştır.
Görüldüğü üzere, 2886 sayılı Devlet İhale Kanununun. 94 üncü maddesi, 6664 sayılı Kanunun yürürlükten kaldırıldığına ilişkin herhangi bir hüküm içermediği gibi, 2886 sayılı Kanun ile, kapsamında yer alan idarelerin gereksinim duydukları çeşitli mal ve- hizmet alımlarının en uygun koşullarla ve zamanında karşılanması için yapılacak ihalelerin usul ve kuralları düzenlenmekte olduğundan, söz konusu Kanunun yürürlüğe girmesiyle 6664 sayılı Kanunun yürürlükten kalkmış sayılacağı sonucuna ulaşılması da hukuken mümkün bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle Taşocakları Tii2üğühe göre alınacak resimlerle, harçların tahsiline ve taşocaklarıyla ilgili diğer işlemleri yapmaya il özel idarelerinin yetkili olduğu sonucuna varılarak dosyanın Danıştay Başkanlığına sunulmasına 23.6.1992 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
Bir Cevap Yazın