T.C. MALİYE BAKANLIĞI Millî Emlâk Genel Müdürlüğü
SAYI : B.07.0.MEG.0.9/3251-0/22823 KONU : Genelge
Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünün 4342 sayılı Mera Kanununun uygulaması ile ilgili olarak yayımladığı 1998/6 sayılı Genelgesi ilişikte gönderilmektedir.
Bilgi ve gereği ile bu Genelgenin ilinize bağlı ilçelere de iletilmesini rica ederim.
Doğan CANSIZLAR
Bakan a.
Genel Müdür
DAĞITIM: Gereği: 81 İl Valiliğine
T.C. BAŞBAKANLIK TAPU VE KADASTRO GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Tasarruf İşlemleri Dairesi Başkanlığı
Sayı : B021TKG0100002-073/1543 Ankara
Konu : Mera Kanunu 29/5/1998
28/Şubat/1998 gün ve 23272 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 25/Şubat/1998 gün ve 4342 sayılı “Mera Kanunu”nun idaremizi ilgilendiren hükümleri aşağıda açıklanmıştır.
1-Mera Komisyonlarının Teşkili
Söz konusu Kanunun 6’ncı maddesi ile, mera, yaylak ve kışlakların tespit, tahdit ve tahsis yetkisi Tarım ve Köyişleri Bakanlığına verilmiş, bu amaçla mera komisyonu kurulacağı belirtilmiş ve bu komisyonda kadastro müdürlüğünden de bir teknik elemanın üye olarak yer alacağı hükmü getirilmiştir.
Valilikçe Mera Komisyonuna üye talep edilmesi halinde kadastro müdürlüğünden bir teknik elemanın bu komisyona iştiraki sağlanacaktır.
2- Mera, Yaylak ve Kışlakların Tespit ve Tahdidi
a) Kanunun 7’nci maddesi ile “3402 sayılı Kadastro Kanunu uyarınca programa alınan yerler, çalışmaların başlamasından en az 4 ay önce, Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünce Bakanlığa bildirilir. Bu süre içinde ilgili komisyonlar tarafından mera, yaylak ve kışlakların tespit ve tahdidi yapılarak, durum Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğüne intikal ettirilir.
Komisyonlar, yukarıda belirlenen süre içinde mera tespit ve tahdit işlemlerini yapmadığı takdirde, bu işlemler, 3402 sayılı Kadastro Kanunu hükümlerine göre kadastro komisyonlarınca gerçekleştirilir.” hükmü getirilmiştir.
Bu hüküm uyarınca Tarım ve Köyişleri Bakanlığına yapılacak duyuru üzerine kadastro çalışması yapılan köy ve mahallede Mera Komisyonunca tespit ve tahdidi yapılan mera, yaylak ve kışlaklarla ilgili belgelerin idaremize intikal ettirilmesi halinde, kadastro çalışmalarında bu belgeler dikkate alınmak suretiyle mera, yaylak ve kışlakların sınırlandırılması yapılacaktır.
Mera Komisyonlarınca düzenlenecek olan haritaların yürürlükteki teknik esaslara (Tescile Konu Harita ve Planlar Yönetmeliği ile Büyük Ölçekli Haritaların Yapım Yönetmeliğindeki hükümler) uygun olması gerekmekte olup, ibraz edilen haritalar bu esaslara göre kontrol edilecek ve uygun görülmeyenler eksikliklerin tamamlanması için iade edilecektir.
Ayrıca, gerektiğinde tespit edilen mera veya meraların sınırları Mera Komisyonunca zeminde işaretlenmek suretiyle kadastro ekibine gösterilecek ve buna göre sınırlandırma işlemi yapılacaktır.
Yapılacak duyuruya rağmen belirtilen süre içerisinde Mera Komisyonunca gerekli tespit ve tahdit işlemleri yapılmazsa, 3402 sayılı Kadastro Kanunu hükümleri uyarınca oluşacak kadastro komisyonunca mera, yaylak ve kışlakların sınırları belirlenecek ve kadastro ekiplerince de buna göre sınırlandırma yapılacaktır.
b) Kanunun 5’inci maddesinde mera, yaylak ve kışlak olarak tahsis edilecek yerler sayılmış, 8’inci maddesinin 3’üncü fıkrasında da bu gibi yerlerle ilgili bilgi ve belgelerin tapu sicil müdürlükleri ve diğer kuruluşlar tarafından en kısa sürede Mera Komisyonuna verilmesi gerektiği belirtilmiştir.
Görevli Mera Komisyonlarınca bu gibi yerlerle ilgili bilgi ve belgelerin istenmesi halinde, kadastro ve tapu sicil müdürlüklerince en kısa sürede istenen bilgi ve belgeler bu komisyonlara gönderilecektir.
3-Mera, yaylak ve Kışlakların Tescili ve Tahsisi
a) Kanunun 10’uncu maddesi “mera, yaylak ve kışlak olarak tespit ve tahdit edilen yerlerin haritalarının birer örneği, ilgili tapu sicil müdürlüğüne gönderilir.
Kadastro gören yerler, 3402 sayılı Kadastro Kanununun 16’ıncı maddesinin (B) bendine göre düzenlenen özel siciline kaydedilir.
Birden fazla il veya ilçenin sınırları içinde kalan mera, yaylak ve kışlaklar, idarî sınırları içerisinde kaldığı yerin tapu sicil müdürlüğündeki özel sicile kaydedilir.
Komisyonlarca, kadastro görmeyen yerlerde tespit, tahdit ve tahsisi yapılan mera, yaylak ve kışlaklar Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünce özel siciline kaydedilmek üzere tapu sicil müdürlüklerine bildirilir.” hükmündedir.
Bu hükme göre; tespit ve tahdidi yapılmış olan mera, yaylak ve kışlaklara ait belge ve haritaların idaremize intikal ettirilmesi halinde; düzenlenmiş olan haritalar ve bu haritaların yapımına ilişkin ölçü değerleri ve belgeler kontrol edilip, yürürlükteki teknik esaslara (Tescile Konu Harita ve Planlar Yönetmeliği ile Büyük Ölçekli Haritaların Yapım Yönetmeliği) uygunluğu belirlendikten (Uygun olmayanlar eksiklikleri tamamlanmak üzere gerekçeli olarak iade edilir.) sonra, bunlar sınırı içinde kaldığı ilçenin tapu sicil müdürlüğündeki özel siciline (Kamu Orta Malları Sicili) kaydı yapılacaktır.
Komisyonca tespit ve tahdidi yapılmış olan mera, yaylak ve kışlaklar birden fazla il veya ilçenin sınırları içinde kalıyorsa ve komisyonda bu sınırlara göre ayırma işlemini yapmamış ise, öncelikle il tarım müdürlüğüne bu yerin idarî sınıra göre bölünüp bölünmeyeceği veya hangi il veya ilçenin özel siciline işlenmesi gerektiği sorulacak, verilecek cevaba göre belirtilen il veya ilçedeki özel sicile (Kamu Orta Malları Sicili) kaydedilecektir.
İl tarım müdürlüğünce herhangi bir cevap verilmez veya idarî sınıra göre ayrılmasına izin verilmezse, Tapu Sicil Tüzüğünün 8’inci maddesine göre işlem yapılacaktır.
b) Kanunun 13’üncü maddesinde Mera Komisyonlarınca yapılan mera, yaylak ve kışlakların tahsis işlemlerinin kesinleşmesini müteakip tapu sicil müdürlüğündeki özel siciline kaydedileceği ve bu değişikliklerin de özel sicile işleneceği hükmü getirilmiştir.
Tahsis ve değişiklik kararlarının kesinleştirilip idaremize gönderilmesi halinde, ilgili tapu sicil müdürlüğünce talep yevmiyeye alınmak suretiyle özel siciline (Kamu Orta Malları Sicili) işlenecektir.
4- Mera, Yaylak ve Kışlakların İmar Planı Kapsamına Alınması
Kanunun 14’üncü maddesi ile “Tahsis amacı değiştirilmedikçe mera, yaylak ve kışlaktan bu Kanunda gösterilenden başka şekilde yararlanılamaz. Ancak, bu Kanuna veya daha önceki kanunlara göre mera, yaylak ve kışlak olarak tahsis edilmiş olan veya kadimden beri bu amaçla kullanılan arazilerden;
a) Enerji ve Tabiî Kaynaklar Bakanlığının talebi üzerine; 3213 sayılı Maden Kanunu ve 6326 sayılı Petrol Kanunu hükümlerine göre verimliliği kesinlikle saptanan maden ve petrol arama, ön işletme ve işletme faaliyetleri için zaruri olan,
b) Turizm Bakanlığının talebi üzerine, turizm yatırımları için zaruri olan,
c) Kamu yatırımları yapılması için gerekli bulunan,
d) İmar planlarının hazırlanması, toprak muhafazası, gen kaynaklarının korunması, millî park ve muhafaza ormanı kurulması, doğal, tarihî ve kültürel varlıkların korunması, sel kontrolü, akarsular ve kaynakların düzenlenmesi için ihtiyaç duyulan,
Yerler, ilgili Bakanlığın Bakanlığa talebi, Maliye Bakanlığının ve valiliğin uygun görüşü üzerine Bakanlıkça tahsis amacı değiştirilebilir ve söz konusu yerlerin Hazine adına tescili yapılır.” hükmü getirilmiş olup, 35’inci maddesi ile de, 3.5.1985 tarih ve 3194 sayılı Kanunun 11 inci maddesinin 4’üncü fıkrası “Hazırlanan imar planı sınırları içindeki kadastral yollar ile meydanlar, imar planının onayı ile bu vasıflarını kendiliğinden kaybederek, onaylanmış imar planı kararı ile getirilen kullanma amacına konu ve tabi olurlar.” şeklinde değiştirilmiştir.
Bu durumda, valilik veya belediyelerin meraları re’sen imar planı kapsamına alma yetkileri kaldırılmış ve meraların re’sen imar planı kapsamına alınmadan önce Tarım ve Köyişleri Bakanlığınca tahsis amacının değiştirilerek Hazine adına tescillerinin yapılması öngörülmüştür.
Bu nedenle, Hazine adına idarî yoldan yapılacak olan tesciller hakkındaki 14/Ekim/1996 gün ve 1996/6 (1534) sayılı Genelgenin kesinleşmiş imar planı kapsamında bulunan yerlerle ilgili “D” maddesi, mera, yaylak ve kışlaklar yönüyle uygulanmayacak ve bu gibi yerlerin imar planı kapsamına alınmadan önce tahsis amacının değiştirilerek Hazine adına tescilinin yapılmış olması şartı aranacaktır.
5- Bu madde, 1 Mart 1999 gün ve 074/97-498 sayılı genel yazı ile iptal edilmiştir.
6-Mera Yaylak Kışlaklar İçindeki Tapulu Yerler
Kanunun 16’ncı maddesi ile, Mera Komisyonlarına, köy ve belediyelere tahsisli veya kadimden beri bu amaçla kullanılan mera, yaylak ve kışlak üzerinde zilyetlik yoluyla hasım gösterilmeksizin yapılmış bulunan tescillerin iptalini sağlamak üzere, durumu Hazineye ihbar etmek görevi verilmiş olup, talepte bulunulması durumunda kadastro ve tapu sicil müdürlüklerince Mera Komisyonlarına bu konuda yardımcı olunacaktır.
7- Yürürlükten Kaldırılan Kanun Maddeleri
a) 17/Ekim/1983 tarih ve 2924 sayılı Orman Köylülerinin Desteklenmesi Hakkında Kanunun 10’uncu maddesi,
b) 22/Kasım/1984 tarih ve 3083 sayılı Sulama Alanlarında Arazi Düzenlenmesine Dair Tarım Reformu Kanununun 15’inci maddesi,
c) 26/Şubat/1985 tarih ve 3155 sayılı Tarım Reformu Genel Müdürlüğünün Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun 8’inci maddesinin (d) bendi ve 10’uncu maddesinin (c) bendi,
d) 9/Mayıs/1985 tarih ve 3202 sayılı Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanunun 9’uncu maddesinin (d) bendi,
e) 7/Ramazan/1274 tarihli Kanunname-i Arazinin 97, 98, 99, 100, 101, 102 ve 105’inci maddeleri
Mera Kanununun 36’ncı maddesi ile yürürlükten kaldırılmıştır.
8- Yürürlükten Kaldırılan Genelgemiz
14/Ekim/1996 gün ve 1996/6 (1534) sayılı Genelgenin “D” maddesi hükmü yürürlükten kaldırılmıştır.
Bilgi edinilmesini ve bildiriş uyarınca uygulama yapılmasını rica ederim.
Talat ERDOĞAN
Genel Müdür
T.C. BAŞBAKANLIK TAPU VE KADASTRO GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Tasarruf İşlemleri Dairesi Başkanlığı
Sayı : B021TKG0100001-074/97-498 1 MART 1999
Konu : “Mera” vasıflı taşınmaz mallarda imar uygulaması
İLGİ : a) Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü Merkez İnceleme Kurulunun 10/Şubat/1999 tarih, 19 sayılı kararı.
b) 29/Mayıs/1998 tarih, B021TKG0100002-073/1543 (1998/6) sayılı Genelge.
c) 14/Ekim/1996 tarih, B021TKG010000-073/1534 (1996/6) sayılı Genelge.
İlgi (b) Genelgeye ektir.
Mera, yaylak ve kışlak bulunan alanlarda yapılan imar uygulamalarının tesciline yönelik talepler; ilgi (b) Genelgenin 5 inci maddesinin, “Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce kesinleşmiş imar planı kapsamına alınmış mera, yaylak ve kışlaklar varsa, (İmar parselasyon planlarının kesinleşmiş olması koşuluyla) bunlar hakkında 3194 sayılı İmar Kanununun 11/4 maddesinin mülga hükmü uyarınca işlem yapılacaktır.” hükmü gereğince, parselasyon planlarının 4342 sayılı Mera Kanununun yürürlük tarihinden (28/Şubat/1998) önce kesinleşmiş olması halinde karşılanmakta idi.
Bu kere, Merkez İnceleme Kurulunca yeniden yapılan değerlendirme sonucu verilen ilgi (a) kararda;
“4342 sayılı Mera Kanununun 35 inci maddesiyle 3194 sayılı İmar Kanununun 11 inci maddesinde değişiklik yapılarak “Meralar”ın imar planındaki kullanım amacına tabi olacağı hususunun iptal edildiği,
Ancak, adı geçen Kanunun 37 inci maddesindeki “Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.” hükmü karşısında, yayım tarihi olan 28/Şubat/1998 tarihinden sonra yapılacak imar planlarına meraların alınamayacağı, alınması gerekiyor ise aynı Kanunun 14 üncü maddesine göre işlem yapılması gerektiğinin anlaşıldığı,
3194 sayılı İmar Kanununun 11 inci maddesinin son fıkrasında belirtilen “… onaylanmış imar planı kararı …” ibaresinin, aynı Kanunun 8 inci maddesinin (b) bendindeki imar planlarını (Nazım imar planı ve uygulama imar planı) ifade ettiği,
Buna göre, 3194 sayılı İmar Kanununun 19 uncu maddesi uyarınca ilan edilip kesinleştirilen parselasyon planlarının kesinleşme tarihlerinin değil, bu parselasyon planının dayanağı olan ve adı geçen Kanunun 8/b maddesinde tanımlanan imar planlarının (Nazım imar planı ve uygulama imar planı ile mevzi imar planı) kesinleşme tarihinin esas alınması gerektiği,”
Belirtilmiştir.
Bu itibarla, ilgi (b) Genelgenin 5 inci maddesi hükmü yürürlükten kaldırılmış olup, mera, yaylak ve kışlak bulunan alanlarda yapılan imar uygulamalarının tesciline yönelik taleplerin karşılanmasında; 3194 sayılı İmar Kanununun 19 uncu maddesi uyarınca ilan edilip kesinleştirilen parselasyon planlarının kesinleşme tarihlerinin değil, bu parselasyon planının dayanağı olan ve adı geçen Kanunun 8/b maddesinde tanımlanan imar planlarının (Nazım imar planı ve uygulama imar planı ile mevzi imar planı) kesinleşme tarihinin esas alınarak, 4342 sayılı Mera Kanununun yürürlük tarihinden (28/Şubat/1998) önce kesinleşmiş olması halinde bu planlara uygun olarak 3194/18 madde uyarınca hazırlanmış parselasyon planlarının tescil işlemlerinin gerçekleştirilmesi, aksi halde 4342 sayılı Mera Kanununun 14 üncü maddesi uyarınca işlem yapılması gerekmektedir.
Ayrıca, Hazine adına idari yoldan yapılacak olan tesciller hakkındaki ilgi (c) Genelgenin kesinleşmiş imar planı (Nazım imar planı ve uygulama imar planı ile mevzi imar planı) kapsamında bulunan yerlerle ilgili “D” maddesi hükmü, içerisinde mera, yaylak ve kışlak bulunmayan alanlarda yapılacak uygulamalar için halen yürürlükte olduğundan ilgi (b) Genelgenin 8 inci maddesi hükmü yürürlükten kaldırılmıştır.
Bilgi edinilmesini ve Bölge Müdürlüğünüze bağlı tüm birimlere duyurulmasını rica ederim.
Talat ERDOĞAN
Genel Müdür
(*) Bu Genelgeye eklenmiş olan Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünün 01.03.1999 tarih ve 97-498 sayılı genel yazısına bakınız.
Bir Cevap Yazın