T.C. MALİYE VE GÜMRÜK BAKANLIĞI Millî Emlâk Genel Müdürlüğü
SAYI : Mile 17. Şb. 3305 – 264/79
Konu : Batıkların çıkarılması 4 Ocak 1990
(Genel Tebliğ No:158)
…………………………………… VALİLİĞİNE
Limanlar, karasuları ve göller içerisinde muhtelif tarihlerde batmış olan, Devlete ait veya sahipleri tarafından çıkarılmayarak terk olunan ve uzun zaman geçmesiyle sahipsiz mal durumuna giren ve evvelçe çıkarılma işi Hazinece başkalarına verilmemiş veya verilmiş olup da tamamen çıkarılmayarak bırakılmış olan, isimleri bilinen veya bilinmeyen batık gemiler ile denize düşmüş diğer (zincir, kablo, demir vb. gibi) şeylerin çıkarılma şekil ve şartları, 743 sayılı Medenî Kanun, 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu, 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu, 618 sayılı Limanlar Kanunu ile 2886 sayılı Devlet İhale Kanunun ilgili hükümleri de dikkate alınarak yeniden düzenlenmiştir.
A – Türk Ticaret Kanununun Gemilerle İlgili Hükümleri :
Gemilerin, gemi siciline kaydı, sicilden terkini, sigorta ettirilmesi ve gemilerle ilgili diğer konulardaki hükümler, Türk Ticaret Kanununun muhtelif bölümlerinde yer almış olup, büyük çoğunluğu ise 816 – 1262. maddelerinde bulunduğu deniz ticareti ile ilgili kısmındadır.
Türk Ticaret Kanununun 874. maddesine göre; “Sahipsiz bir gemiyi ihraz (kazanma, elde etme) hakkı münhasıran Devletindir. Devlet, kendisini gemi siciline malik sıfatıyla tescil ettirmek suretiyle mülkiyeti iktisap eder.” Bu hüküm gereğince, sahipsiz olduğu anlaşılan gemiler Devlet malı olmaktadır.
Diğer taraftan, gemilerin bir kısmı gemi siciline kayıtlı olup bir kısmı kayıtlı değildir. Gemi siciline kayıtlı olmayan gemiler, menkul mal niteliğinde olup bunlar hakkında Medenî Kanun hükümleri uygulanmaktadır. Gemi siciline kayıtlı bir geminin mülkiyet hakkının ortadan kaldırılması için ise, Türk Ticaret Kanununa göre, gemi sicilinden terkin edilmesi ve gemi sahibinin mülkiyetten feragat ettiğinin gemi siciline kaydı ile mümkündür.
Gemi sicilinden terkin edilen ve hak sahibi tarafından mülkiyeti terk ve feragat edilen batık bir gemi, sahipsiz eşya durumuna gelmekte ve Medenî Kanunun menküllerle ilgili hükümlerine tabi bulunmaktadır.
Sonuç olarak; herhangi bir fert gibi Hazine de batık gemileri Medenî Kanun hükümlerine göre kazanabilecek ve denizden çıkarabileceği gibi bu çıkarma işini herhangi bir müteahhide de ihale edebilecektir.
İhale işlemi yapılmadan önce geminin sahipsiz mal durumuna gelip gelmediği araştırılmalı, sahipsiz mal durumuna geldiği anlaşıldığı takdirde bir defada da gemi üzerinde hak iddia eden kimseler var ise, tayin edilen süre zarfında müracaatları, aksi takdirde gemi üzerindeki tüm haklarından feragat etmiş olacakları ve ileride gerek enkaz, gerekse enkaz bedeli üzerinde herhangi bir hak iddia edemeyecekleri hususları gazete ile ilân edilmelidir. Bu ilân üzerine herhangi bir hak sahibi ortaya çıkmadığı takdirde, batık gemiyi çıkarma işi, ihale edilecek ve bu işlem sonunda çıkarılıp Hazine hissesine ayrılan mal satılarak tasfiye edilecek ve bedeli Hazineye irad kaydedilecektir. Ancak, batmış olan gemi ve eşyası Devlete ait ise, ilâna gerek kalmaksızın bu Genel Tebliğ gereğince çıkarılacak veya çıkarttırılacaktır.
B-Batık Gemilerin ve Denize Düşmüş Şeylerin Çıkarılma İşlemlerinin Gruplandırılması:
Batık gemilerin ve denize düşmüş şeylerin çıkarılma işlemlerinin, üç grupta değerlendirmeye tabi tutulması gerekmektedir.
1. Limanlar dahilinde seyir ve seferin selametine engel olabilecek şekilde batan gemi ve eşyanın çıkarılması:
Bu durumdaki batıkların çıkarılması veya çıkarttırılması, 618 sayılı Limanlar Kanunun 21.10.1935 tarih ve 2829 sayılı Kanunla değişik 7. maddesinde belirtilen usul ve şekle göre, liman idarelerince yapılacak ve bu maddeye göre çıkarılıp liman idarelerince malmemurluklarına satışı için talepte bulunulan enkaz ve eşyanın satışı, yerel malmemurluklarınca 2886 sayılı Kanunun ilgili hükümleri gereğince yapılarak bedelleri, batık sahiplerinin bu maddede belirtilen hakları baki kalmak kaydıyla, Hazineye irad kaydedilecektir.
2. Hazinenin bilgisi altında olan batık gemi ve denize düşmüş şeylerin çıkarılması :
Olayın meydana gelmesi sırasında veya sonradan bildirilmekle veya bazı özel ve tüzel kişilerin başvuruları nedeniyle ilgili daireler ile Bakanlığımız kayıtlarına girmiş olan Türk karasularında batmış batık gemi ile şeylerden;
a) Başvuru üzerine verilen izin gereği çıkarma çalışmaları halen devam edenlerin,
b) Sözleşmede belirtilen sürenin sona ermesi nedeniyle çıkarma çalışmaları durdurulmuş bulunanların,
c) İstekli bulunmama veya başka nedenlerle bugüne kadar çıkarma müsaadesi verilmeyenlerin,
çıkarılma işlemleri, bu Genel Tebliğde belirtilen şekilde yapılacaktır.
3. Hazinenin bilgisi dışında olan batık gemi ve denize düşmüş şeylerin çıkarılması :
Bakanlığımız mahallî teşkilatında, bu konuda açılmış olan dosyalar ile kayıtların incelenmesinden, liman, gümrük, askerî teşkilatlar ile Kültür Bakanlığının mahallî teşkilâtları ve diğer kuruluşlardan alınacak bilgiler sonucu, Hazinenin bilgisine girmediği anlaşılan ve ancak isteklilerin başvurusu üzerine varlığı tesbit edilecek olan batık ve denize düşmüş şeylerin çıkarılması işlemleri de bu Genel Tebiğ hükümlerine göre sonuçlandırılacaktır.
C. İhale ve Sözleşme ile İlgili Hususlar :
Batık gemi ve eşyanın çıkarılması ve satışı konusunda, 2886 sayılı Devlet İhale Kanununda, 51. maddenin (o) fıkrası dışında bir hüküm bulunmamaktadır. Bu sebeple, bu tür ihalelerin nasıl yapılacağı konusuda, aşağıdaki düzenlemelerin yapılması zorunlu görülmüştür.
Bu Tebliğin; (B) bölümünün 1. fıkrasındaki çıkarma işlemleri liman idarelerince ve kendi mevzuatı uyarınca, aynı bölümün 2. ve 3. fıkralarında belirtilen batık gemi ve eşyanın çıkarılması ve satışı işlemleri, bu bölümde belirtilen hükümlere göre malmemurluklarınca yapılacaktır. Bu bölümde yer almayan hususlarda ise, 2886 sayılı Devlet İhale Kanununun ilgili hükümleri uygulanacaktır.
1. İhalelerde uygulanacak usul :
Batık gemi ve eşyanın çıkarılması ve satışı ihaleleri, 2886 sayılı Devlet İhale Kanununun 51. maddesinin (o) fıkrasına göre, pazarlıkla yapılacaktır.
2. İhale şartnameleri :
İhalelerde uygulanacak tip şartname, Tebliğe eklenmiştir (Ek : 1). Defterdarlık ya da malmüdürlükleri, ihtiyaç halinde, bu şartnameye özel hükümler de ilâve edebileceklerdir.
3. Geçici ve kesin teminat :
Çıkarılacak batık gemi ve eşyanın bedelini önceden tesbit etme imkânı olmadığından, oransal olarak geçici teminatı da belirlemek mümkün değildir. Bu sebeple, geçici teminat, işin önemi, özelliği, yaklaşık değerler de dikkate alınarak, 2886 sayılı Devlet İhale Kanununun 76. maddesi uyarınca, her yıl genel bütçe kanunu ile ilçeler için tesbit olunan parasal sınırın yarısından az olmamak üzere defterdarlık veya malmüdürlüklerince tesbit edilecektir. Kesin teminat ise, belirlenen geçici teminatın iki katıdır. Bu şekilde belirlenen geçici ve kesin teminatlar, 2886 sayılı Devlet İhale Kanunundaki geçici ve kesin teminat hükümlerine tabidir.
4. İhalelerin ilânı :
İhale ilânları, idarelerce 2886 sayılı Kanunun 18. maddesine göre hazırlanarak, ihale tarihinden 30 gün önce, aynı Kanunun 17. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendinde belirtildiği şekilde yapılacaktır. İdareler gerek görürlerse, aynı ilânı, bir defa da İstanbul’da çıkan tiraji yüksek gazetelerin birinde yayımlayabileceklerdir.
5. İhalelerde uygun bedel :
Batık gemi ve eşyanın muhammen bedeli, önceden belli olmadığından; ihale Hazineye verilecek aynî hisse üzerinden yapılacaktır. Bu hisse %30’dan az olmamak üzere deftertarlık veya malmüdürlüğünce belirlenecek ve ihaleye katılanlardan, Hazineye en çok aynî hisse vermek isteyen tercih edilerek bu isteklinin teklifi uygun bedel olarak kabul edilecektir.
6. İhalelerin onayı :
Batık gemi ve eşya çıkarma ve satış ihaleleri ile ilgili komisyon kararları; Bakanlığımızın onay ve red kararı ile kesinleşecektir. Bu konuda, mahallî ita âmirlerine yetki devri yapılmamıştır.
Bakanlığımıza yazılacak onay istek yazılarında; Bakanlıkla aynı konuda yazışma yapılmışsa, o yazı ilgi gösterilerek aşağıdaki bilgilere yer verilecektir.
a) Batık gemi ve eşyanın bulunduğu yer, cinsi, niteliği, tahminî miktarı;
b) İhale tarihi ;
c) Alınan geçici teminat miktarı ;
d) İhaleye kaç kişinin katıldığı ;
e) İhalede, en yüksek oranda teklifin kim tarafından yapıldığı;
f) Geçici ihalenin kimin üzerine yapıldığı ve bu kişinin neden tercih edildiği ;
g) Çıkarma işinin ne kadar zamanda sonuçlanacağı.
7. Sözleşme yapılması :
Batık gemi ve eşya çıkarma ihaleleri ile ilgili sözleşme örneği bu Tebliğe eklidir (Ek : 2). İhale, Bakanlıkça onaylanıp müşteriye tebliğ edildiği zaman, müşteri 2886 sayılı Devlet İhale Kanununun 57. maddesinde belirtilen süre içinde sözleşmeyi yapmak, geçici teminatı kesin teminata çevirmek ve yapılan sözleşmeyi notere tescil ettirerek idareye vermek zorundadır.
Defterdarlık veya malmüdürlükleri, bu sözleşmeye, ihtiyaç duyulan özel hükümleri de ilâve edebileceklerdir.
8. Tesbit ve gözetim komisyonu :
Batık gemi ve eşyanın yerini, cinsini, tahminî miktarını belirlemek ve çıkarılma sırasında gözetim ve denetim görevi yapmak amacıyla, mahallî ita âmirinin onayı ile maliye, gümrük ve liman idareleri ile Kültür Bakanlığı mahallî kuruluşundan birer ve gerekli görülmesi durumunda da askerî teşkilâttan bir elemanın katılmasıyla dört veya beş kişilik bir tesbit ve gözetim komisyonu kurulur. Komisyona, maliyeden katılan üye başkanlık eder.
Komisyonun görevleri :
a) İhaleden önceki görevleri : Komisyon, batık gemi veya eşyanın kesin yerini, cinsini, miktarını, batığın bulunduğu yerin sahile olan uzaklığını, kaç metre derinlikte olduğunu, batığın mahiyetini, diğer şeylerin neler olduğunu, batığın çıkarılmasının mümkün olup olmadığını, çıkarma işinin ne kadar zamanda bitebileceğini belirleyen bir rapor hazırlar. Bu rapora, batık gemi ve eşyanın bulunduğu yerin bir haritası eklenir ve haritada, batık gemi ve eşyanın yeri gösterilir. Yapılan bu çalışmalarda, gerekli dalgıç veya diğer teknik personelden de yararlanılabilir.
b) İhaleden sonraki görevleri : İhale yapılıp sözleşme bağlandıktan sonra, batık gemi veya eşyanın çıkarılma işi, bu komisyonun gözetim ve denetimi altında yapılır.
Yukarıda belirtilen komisyon üyelerine, (b) fıkrasındaki görevleri nedeniyle, bir günlük mesaileri için, dördüncü dereceli Devlet memurlarına ödenen gündeliğin üç katı tutarında ücret ödenir. Bu gündelikler ile komisyon üyelerinin diğer masrafları, müşteri tarafından karşılanır. Müşteri, bu tutarın tahminî miktarını belirtilen amaçta kullanmak üzere, önceden saymanlıkta emanet hesabına yatırmak zorundadır. Sözleşme 6 aydan uzun süreli ise, ödenecek gündeliklerin ilk 6 aylığı peşin, diğer kısımları ise altışar aylık dilimler halinde yatırılır.
9. Sözleşme süresi :
Batık gemi ve eşyanın çıkarılması konusundaki sözleşmeler, üç yıldan fazla olamaz. İşin ne kadar sürede yapılabileceği önceden belirlenerek, şartname ve sözleşmede gösterilir.
D- İhalesi Yapılmamış Çıkartma İşlemleri :
Bu Genel Tebliğden önce; gerek defterdarlık veya malmüdürlüğüne yapılan başvurular gerekse Bakanlığa yapılan başvurular sonucu işleme konulan dosyalar konusu batık gemi ve aşya çakırma işlerinde, sözleşmeye bağlanmamış olanlar, bu Genel Tebliğ hükümlerine göre ihale edilecektir.
E- Yürürlükten Kaldırılan Genel Tebliğ ve Genel Yazılar :
Millî Emlâk Genel Tebliğlerinden; 9/7/1964 tarihinden önce yürürlüğe konulan 669, 770 ve 778 sayılı Tebliğler ile 17/1/1980 tarih ve 103 sayılı Tebliğ ve 21/9/1962 gün ve 3305-264/19730 sayılı Genel Yazı yürürlükten kaldırılmıştır.
Bilgi edinilmesini, gereğini ve bu Tebliğimizin çoğaltılarak ilinize bağlı ilçelere de gönderilmesini rica ederim.
EK: 1) Batık Gemi ve Eşyayı Çıkarma Şartnamesi,
2) Batık Gemi ve Eşyayı Çıkarma Sözleşmesi.
Prof. Dr. Ekrem PAKDEMİRLİ
Maliye ve Gümrük Bakanı
Ek : 1
BATIK GEMİ VE EŞYAYI ÇIKARMA ŞARTNAMESİ
Madde 1. Aşağıda yeri, niteliği, cinsi ve miktarı belirtilen batık gemi/eşya, …………………………… Defterdarlığınca / Malmüdürlüğünce ……../……./………….. tarihine tesadüf eden ……………………. günü saat ……………… de ihale yoluyla çıkarttırılacaktır.
Madde 2. Çıkartılan gemi/eşyanın yeri, niteliği, cinsi ve miktarı :
Madde 3. İhaleye katılabilmek için, 2886 sayılı Kanunun 5. maddesinde belirtilen şartları taşımak ve aşağıda belirtilen belgeleri, ihale saatinden önce, ihale komisyonuna makbuz karşılığı kapalı ve mühürlü zarf içinde vermek zorunludur :
a) Halen batık gemi veya eşya çıkarma işi ile uğraştığına dair belge, bu işle uğraşmıyor ise, bu işte çalıştıracağı gerçek veya tüzel kişilerin isimleri ile aralarında bu işi yapmayı taahhüt ettiklerine dair yapılmış sözleşme örneği;
b) Çıkarma işinde kullanacağı vasıta ve malzemelerin miktarını, bunların teknik özelliklerini, çalışma kabiliyetlerini ve iş kapasitelerini belirtir belge yahut bu vasıta ve malzemelerin açıklanan özelliklerini de kapsayan ve bunların münhasıran bu işte kullanılacağını da belirtir şekilde, sahipleriyle yapılmış sözleşme örneği;
c) İsteklisi tarafından imzalanmış bu şartname ;
d) Geçici temanıtın yatırıldığına dair belge;
e) Tüzel kişilerin istekli olması halinde, yukarıdaki belgelerden ayrı olarak, idare merkezlerinin bulunduğu yer mahkamesinden veya siciline kayıtlı bulunduğu ticaret veya sanayi odasından yahut benzeri bir makamdan, ihalenin yapılacağı yıl içinde alınmış ve tüzel kişiliğin siciline kayıtlı olduğuna dair belge ile teklifte bulunacak kişilerin tüzel kişiliği temsile yetkili olduklarını gösterir noterlikçe tasdik edilmiş vekâlatname.
Belirtilen şartları taşımayan ve belgeleri vermeyen istekliler, ihaleye alınmazlar ve ihale salonundan çıkarılırlar. Ayrıca, ihaleye alınmama nedenleri, komisyonca tutalacak bir tutanakla belgelendirilir.
Madde 4. Geçici teminat miktarı …………………… liradır. Kesin teminat ise, bu miktarın iki katıdır.
Madde 5. Çıkarma işi, yer teslim tarihinden itibaren …….. ay içerisinde sonuçlandırılacaktır. Yer teslimi, 2886 sayılı Devlet İhale Kanununun 57. maddesinde müşteriye düşen görevlerin yerine getirilmesi ve tesbit ve gözetim komisyonu üyelerinin gündeliklerinin saymanlığa yatırılmasını takip eden 15 gün içinde yapılır.
Madde 6. İhale, 2886 sayılı Devlet İhale Kanunun 51. maddesinin (o) fıkrasına göre pazarlık usulü ile yapılacaktır. Bu pazarlıkta, çıkarılacak her cins eşya ve malzemeden, % …… dan az olmamak üzere, en yüksek oranda aynî hisse teklif eden istekli tercih edilecektir.
Madde 7. İhaleyi yapıp yapmamakta ve uygun bedeli tesbitte, komisyonlar serbesttir. Komisyonların ihaleyi yapmama kararı kesindir.
Madde 8. İhale ve sözleşme ile ilgili her türlü vergi, resim, harçlar ile tesbit ve gözetim komisyonunun gündelikleri ve diğer masraflar müşteriye aittir.
Madda 9. İhale komisyonunca alınan ihale kararı, karar tarihinden itibaren 15 işgünü içinde, Maliye ve Gümrük Bakanlığınca onaylanır veya iptal edilir. Bakanlıkça iptal edilen ihaleler, hükümsüz sayılır.
Bakanlıkça onaylanan ihale kararları, onaylandığı günden itibaren en geç 5 işgünü içinde, müşteriye veya vekiline imzası alınmak suretiyle bildirilir veya iadeli taahhütlü mektupla tebligat adresine postalanır. Mektubun postaya verilişini takip eden yedici gün, kararın müşteriye veya vekiline tebliğ tarihi sayılır.
Madde 10. Onaylanan ihale kararının kendisine tebliğ tarihinden itibaren müşteri, bu şartnamenin eki niteliğindeki sözleşmeyi 15 gün içinde yapıp notere tescil ettirdikten sonra idareye vermeye ve aynı süre içinde, geçici teminatı kesin teminata çevirmeye, tesbit ve gözetim komisyonu üyeleri için idarece hesaplanan gündelik tutarını saymanlıkta emanet hesabına yatırmaya (sözleşme 6 aydan uzun süreli ise, ilk 6 aylık tutar yatırılır) zorunludur. Bu zorunluluklara uyulmadığı takdirde, protesto çekmeğe ve hüküm almağa gerek kalmaksızın ihale bozulur ve geçici teminat Hazineye gelir kaydedilir.
Madde 11. Gerektiğinde ihtilâfların çözüm yeri ………………….. mahkeme ve icra daireleridir.
Madde 12. …………………………….
“Bu şartnamedeki yazılı hususları olduğu gibi kabul ve çıkarma işini, bu şartnamenin eki niteliğindeki tip sözleşmeye göre yapacağımı taahhüt ederim.”
Müşterinin;
(Tüzel kişilerde unvan ve yetkilisi)
Adı, soyadı :
Tebligat adresi :
İmza tarihi :
İmzası :
NOT : 1. Şartnamede ……./……. şeklinde gösterilen yerlerde, uygun olmayan çizilecektir.
2. Şartnameye konulması gerekli görülen diğer şartlar, defterdarlık veya malmüdürlüğünce önceden tesbit edilerek 12. ve müteakip maddeler halinde ilâve edilecektir.
Ek : 2
BATIK GEMİ VE EŞYAYI ÇIKARMA SÖZLEŞMESİ
Madde 1. Bu sözleşmede, sözleşmenin taraflarından …………………………………. Defterdarlığı/Malmüdürlüğü, “Hazine” , ……………………………. ise “müşteri” olarak adlandırılmıştır.
Madde 2. Aşağıda; yeri, niteliği, cinsi ve miktarı belirtilen ve bu sözleşmeye ekli haritada yeri işaretlenmiş Hazineye ait batık gemi / eşya, müşteri tarafından çıkarılacaktır.
Madde 3. Batıktan çıkarılan her cins eşya ve malzeminin % …….’u Hazineye ait olup diğer kısmı müşteriye aittir.
Madde 4. Çıkarmanın yapılacağı yerlerde, müşteri tarafından deniz, iskele ve liman trafiğini aksatacak fiil ve hareketlerde bulunmak yasaktır.
Madde 5. Çıkartma süresi, sözleşmenin düzenlendiği tarihten itibaren …….. aydır. Çıkarma işine, mevsim müsaait olduğu takdirde derhal, her halükârda sözleşme tarihinden itibaren 6 ay içinde başlanması ve belirlenen sürede bitirilmesi gerekir.
Madde 6. Çıkartma işleri, maliye, gümrük ve liman idareleri ile Kültür Bakanlığı mahallî kuruluşundan birer ve gerekli görülmesi durumunda da askerî teşkilâttan bir üyenin katılması ile oluşturulan dört veya beş kişilik tesbit ve gözetim komisyonunun devamlı kontrol ve denetimi altında yapılır. Müşteri, hiç bir zaman, bu komisyonun bilgisi dışında çıkartma yapamaz.
Madde 7. Müşteri, sözleşmeye bağlanan çıkartma işini, başkasına devredemez. Ancak, her türlü sorumluluğu kendisine ait olmak üzere ve Hazineden izin almak şartıyla ortak alabilir.
Madde 8. Çıkartılan enkaz, tercihen Hazineye veya gümrük idarelerine ait yerlerde, bu gibi yerler yoksa müşteri tarafından temin ve idarece uygun görülecek ve batığın bulunduğu mahale en yakın iskele ve gümrük çıkış yerlerinde toplanacaktır. Toplanan eşya ve malzeme, mahallî maliye teşkilâtının göstereceği yerde muhafaza altına alınacaktır.
Ancak müşterinin yazılı talebi halinde ve idarece de uygun görüldüğü takdirde, çıkarılacak enkaz ve eşyanın, her türlü nakil masrafı ile depo kira ücretleri ve idarelerce görevlendirilecek memurların yolluk ve yevmiyeleri müşteriye ait olmak kayıt ve şartıyle, görevli bir eleman refaketinde, büyük sahil şehirlerine nakli, mahallî defterdarlığın veya malmüdürlüğünün göstereceği bir yere taşınarak teslim ve tesellümü muamelesi yapılabilir.
Madde 9. Yasak bölge dahilindeki batık ve denize düşmüş şeyin çıkartılmasına, Millî Savunma Bakanlığınca muvafakat edilmiş olması şarttır. Muvafakat edildiği takdirde, burada çalıştırılacak elemanların Türk olması yanında her hususta itimade şayan kimselerin olmaları ve bu cihetin emniyet ve idare amirleri tarafından verilmiş vesikalarla tesbit ve tevsik olunması mecburidir.
Çıkarma faaliyeti liman bölgesine rasladığı takdirde, liman işletme hizmetlerinin emniyet ve intizamına yönelik liman idaresince verilecek talimatlara müşterinin riayet etmesi mecburidir.
Batığın çıkarılmasına askerî dairelerce muvafakat edilmemesi veya ilgili idarelerce gösterilen bazı takyidî esaslara riayet edilme zorunluluğuna karşı, müşteri hiç bir tazminat talebinde bulunamayacaktır.
Madde 10. Toplama yerlerine veya büyük sahil şehirlerine naklonulan eşya ve enkazın cinslerine göre ayrımı ve tartısı yapılarak taahhüd edilen ve sözleşme ile belirlenen Hazine hissesi ayrılacaktır.
Tartı işlemi idarenin (büyük sahil şehirlerine nakledilen hurdalar için o şehir defterdarlığının) denetimi ve gözetimi altında yapılacak ve bu durum iki taraf temsilcileri arasında 4 nüsha olarak tanzim edilecek tutanak ile tesbit olunacak ve bu tutanaklardan bir nüshası o mahal gümrük dairesine, bir nüshası müşteriye verilecek diğer nüshaları da tartı işlemi yapan maliye idaresi ile âkit idarenin bu işe ait dosyalarında saklanacaktır.
Çıkarılan eşya ve enkaz arasında altın, platin, gümüş, inci gibi kıymetli madenler, paralar ve mücevherler bulunduğu takdirde, bunlar hakkında 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunun 4, 5 ve 64. maddeleri hükümleri uygulanacak, askerî mühimmat, silâh ve harp aletleri (askerî amaçlarla kullanılabilecek veya gizliliği olan malzeme ve her türlü askerî teçhizat v.s.) ile tarihî ve eski eser niteliğinde eşya bulunduğu takdirde, bunlar bedelsiz olarak Hazineye bırakılacaktır.
Madde 11. Toplama mahallerinde toplanacak eşya ve enkazın tasfiye işlemine, taksimin sona erdiği tarihten itibaren en geç bir ay içerisinde başlanılarak aşağıdaki şekilde sonuçlandırılacaktır.
a) Çıkarılan eşya ve enkazın Hazinece, mahallî belediye, sanayi ve ticaret odaları ile bilirkişilerden yapılacak araştırma sonucu tesbit edilecek ve mahallî satış komisyonlarınca da onaylanacak bedel üzerinden satışıyla ilgili olarak müşteri ile Hazine arasında anlaşma sağlanır ve Bakanlıkça da uygun görülürse, bedeli peşin olarak alınmak suretiyle Hazine hissesi müşteriye bırakılabilecek ve müşteri bunları da kendi hisseleri ile birlikte bu eşya veya enkazı da başka yere nakletmek ve satmakta serbest olacaktır.
b) Hazine hissesinin müşteriye satılması Bakanlıkça uygun görülmez veya müşteri tarafından alınmak istenilmez ise, Hazinece gerek görüldüğü takdirde, müşteri Hazine hissesine düşen eşya veya enkazı hiçbir ücret talep etmeden gösterilen yere nakletmeye ve tam olarak teslime mecburdur.
c) Paylaşılması mümkün olmayan eşya ve enkaz için de (a) ve (b) fıkralarında açıklanan hususlar geçerlidir.
Madde 12. Taahhüt nedeniyle, Hazine hissesine ayrılan eşya veya enkaz ile paylaşılması mümkün olmayan eşya ve enkaz 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu hükümleri uyarınca Hazinece ayrı ayrı satılır ve paylaşılması mümkün olmayan eşya ve enkaza ilişkin satış bedelinden her türlü satış masrafı düşüldükten sonra kalan miktar, paylar oranında bölünerek müşteriye düşen miktar ödenmek üzere ayrıldıktan sonra, kalan miktar ile Hazine hissesi olarak ayrılan eşya veya enkazın satışından elde edilen miktarlar Hazineye irat kaydedilecektir.
Madde 13. Müşteri tarafından, sözleşme ve eki şartnameye göre çıkarılması istenilen batık gemi ve eşyanın (Hazine hissesi de dahil) bilumum çıkarma, toplama, tartma, nakil ve satış vesair masrafları ile vergi, resim ve harçları müşteriye aittir. Çıkarılan eşya ve malzeme gümrük vergisine tabi ise, müşteri, kendi payına düşen kısmın vergilerini de ödeyecektir. Müşteri ayrıca, çıkarma işini kontrol etmek üzere mahallinde görevlendirilecek memurların yolluk ve yevmiyelerini ve icabında Hazine tarafından ikame olunacak bekçi ücretlerini de ödeyecektir. Bu ücretlerin her 6 aylığına tekabül eden tahminî miktarları Hazinece hesap olunacak ve müşteri tarafından peşinen saymanlığa yatırılacaktır. Müşteri, bu masrafları peşinen yatırmadığı takdirde, çıkarma ameliyesine başlamayacak, devam edemeyecek, bu yüzden doğan her türlü mesuliyet zarar ve ziyan müşteriye ait olacaktır.
Madde 14. Müşteri, bu sözleşmenin 5. maddesinde yazılı çıkarma müddetinin sonunda veya daha evvel işini ikmal ettiğini beyan ettiği takdirde, görevli komisyon önünde dalgıç vasıtasıyla yapılacak inceleme neticesinde, batık veya denize düşmüş şeyin tamamen çıkarıldığı veya kalan eşya ve enkazın çıkarılmasına fennen imkân olmadığı tesbit edilip rapora bağlandıktan sonra yatırdığı kesin teminatı müşteriye iade olunur. Bu tesbite ilişkin tüm masraflar müşteri tarafından karşılanır. Ancak, fennen mümkün olmakla beraber, müşterinin, batığın bir kısmını çıkarmadığı anlaşılırsa, sözleşme tek taraflı olarak feshedilerek kesin teminat Hazineye gelir kaydedilir ve ayrıca kesin teminat miktarı kadar bir bedel de müşteriden tazminat olarak alınır.
Madde 15. Ülkede harp cereyan etmesi ve batığın bulunduğu mevkiide havaların çalışmaya mani olacak şekilde kötü olması nedeniyle süre uzatımıyla ilgili talebin değerlendirilmesi Hazineye aittir.
Diğer mücbir sebeplerin meydana gelmesi halinde talep 4353 sayılı Kanunun 31. maddesi hükümlerine göre çözümlenir.
Müşteri, mücbir sebebin meydana geldiğini ve sebep olduğu gecikme süresini, bu tesirlerin ortadan kalkmasından itibaren 10 gün içinde ait olduğu resmî makamlardan alacağı belgelerle isbat etmeye mecburdur.
Madde 16. Müşteri, sözleşmede yer alan hükümlere uymadığı takdirde, protesto çekmeğe ve hüküm almağa gerek kalmaksızın sözleşme, Hazinece tek taraflı olarak feshedilir ve kesin teminatı Hazineye geler kaydedilir. Çıkarılmamış eşya ve enkaz üzerinde müşterinin bir hakkı kalmaz.
Madde 17. Müşterinin, Hazineye bildirdiği adrese yapılacak tebligatlar, 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu ile 7201 sayılı Tebligat Kanunu hükümlerine göre yapılır.
Madde 18. Hakkında, bu sözleşmede hüküm bulunmayan durumlarda, 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu ve diğer genel hükümler uygulanır.
Madde 19. İşbu ihale ve sözleşmeden meydana gelebilecek bütün hukukî anlaşmazlıkların çözümü için başvuru yeri ……………………. mahkeme ve icra daireleridir.
Madde 20. Bu sözleşme ………/……./………….. tarihinde taraflarca tanzim ve imza edilmiştir.
Hazine Adına Müşteri Müşteri
…………..Defterdarı/Malmüdürü …………………………………………..
………………………………………………….. …………………………………………..
(Adı, soyadı, resmî mühür, imza) (Adı, soyadı veya tüzel kişilik unvanı,
yetkilisinin adı, soyadı ve adresi ile imzası)
Bir Cevap Yazın