T.C. MALİYE BAKANLIĞI Milli Emlak Genel Müdürlüğü
Sayı: B.07.0.MEG.0.08.00.00/3129-14094/*013322* 09.04.2010
Konu: Hasılat Payı (YAZININ PDF HALİ: 2010-13322 )
81 İL VALİLİĞİNE (Defterdarlık)
İlgi: a) Elektrik Üreticileri Derneğinin 04.09.2009 tarih ve 2009-013 sayılı dilekçesi. b) Sanayi ve Ticaret Bakanlığının (Sanayi Genel Müdürlüğü) 04.11.2009 tarih ve 5116 sayılı yazısı.
Elektrik Üreticileri Derneği tarafından Bakanlığımıza verilen ilgi (a) dilekçede;
Hazineye Ait Taşınmaz Malların Değerlendirilmesi ve Katma Değer Vergisi Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkındaki Kanuna 24.07.2008 tarihli ve 5793 sayılı Kanunla eklenen ve 06.08.2008 tarihinde yürürlüğe giren Ek 2 inci maddesinde;
“Hazinenin özel mülkiyetinde bulunan taşınmazlar üzerinde tesis edilecek irtifak hakları ile Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan yerler üzerinde verilecek kullanma izinlerinde, irtifak hakkı veya kullanma izni bedellerine ilave olarak, bu alanlarda yürütülen faaliyetlerden elde edilecek tüm hasılatın yüzde 1!i oranında Hazinece pay alınır.
Tarım ve hayvancılık ile sanayi ile tersane yatırımı yapılmak amacıyla tesis edilen irtifak hakları ve verilen kullanma izinlerinde bu oran binde bir olarak uygulanır…”
Hükmünün yer aldığı, söz konusu maddeden de anlaşılacağı üzere Hazineye ait taşınmazlar üzerinde tesis edilecek irtifak haklarında irtifak hakkı veya kullanma izni bedellerine ilave olarak bu yerlerden ayrıca hasılat payı alındığı ve Hazinece alınacak bu payın uygulamada genel olarak tüm hasılatın yüzde biri oranında olduğu, ancak; maddenin ikinci fıkrasında da belirtildiği üzere tarım, hayvancılık, sanayi ve tersane yatırımlarında irtifak haklarından alınacak hasılat payının binde bir oranında alınacağının düzenlendiği,
-Sanayi tesisi olarak kabul edilen iş ve işyerlerinin sayıldığı sanayi Sicil Kanununun 1 inci maddesinin 2 nci fıkrasında; “Devamlı ve seri halinde tamirat yapan müesseseler ile elektrik veya sair enerji istihsal eden santraller, gemi inşaatı gibi büyük inşaat yerleri de bu madde şümulüne girer” şeklinde düzenlemeye yer verildiği,
-anılan Kanun hükümleri bir arada değerlendirildiğinde enerji santrallerinin de sanayi tesisi olarak kabul edilmeleri sebebiyle bu yerlerden Hazineye aktarılacak paya ilişkin oranın %0,1 (bindebir) olarak uygulanması gerektiği,
Belirtilerek, kanuni mevzuat uyarınca irtifak senetlerinde gerekli düzeltmelerin yapılması talep edilmiştir.
Enerji yatırımlarının sanayi tesisi olarak kabul edilip edilemeyeceği ile sanayi yatırımı kapsamında değerlendirilebilecek tesislerin hangileri olduğu hususunda görüşü sorulan Sanayi ve Ticaret Bakanlığından (Sanayi Genel Müdürlüğü) cevaben alınan ilgi (b) yazıda; 6948 sayılı Sanayi Sicil Kanunu gereğince Bakanlıklarının sanayi işletmelerinin kayıtlarını tutmakla ve kayıt edilen her sanayi işletmesi adına Sanayi Sicil Belgesi düzenlemeye yetkili olduğu, anılan Kanunun 1 inci maddesinde yer alan;
“Bir maddenin vasıf, şekil, hassa veya terkibini makine, cihaz, tezgah, alet veya diğer vasıta ve kuvvetlerin yardımı ile veya sadece el emeği ile kısmen veya tamamen değiştirmek veya bu maddeleri işlemek suretiyle devamlı ve seri halinde imal veya istihsal eden yerlerle madenlerin çıkarılıp işlendiği yerler (sanayi işletmesi) ve buralarda yapılan işler (sanayi işleri) sayılır.
Devamlı ve seri halinde tamirat yapan müesseselerle elektrik veya sair enerji istihsal eden santraller, gemi inşaatı gibi büyük inşaat yerleri de madde şümulüne girer.”
Hükmü ile sanayi işletme ve sanayi işlerinin tanımlandığı, elektrik üretimi sanayi siciline kaydı uygun görülen faaliyetler arasında yer aldığından sanayi işletmesi kabul edilen elektrik üretim yerlerinin sanayi siciline kaydının yapıldığı, diğer taraftan, Sanayi Sicil Kanunu kapsamında “Madencilik ve Taşocaklığı”, “imalat”, “elektrik, gaz, buhar üretimi” bölümlerinde tanımlanan üretim faaliyetlerini gerçekleştiren işletmelerin sanayi işletmesi olarak sanayi siciline kaydının yapıldığı bildirilmiştir.
Konu ile ilgili olarak;
-5793 sayılı Kanun ile değişik 4706 sayılı Hazineye Ait Taşınmaz Malların Değerlendirilmesi ve Katma Değer Vergisi Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkındaki Kanunun Geçici 7 nci maddesinin 2 nci fıkrasında; “Bu Kanunun ek 2 nci maddesinin ikinci fıkrası kapsamında kalan irtifak hakkı veya kullanma izni lehdarları tarafından, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren en geç dört ay içinde başvuruda bulunulması ve sözleşmeden doğan mali yükümlülüklerin yerine getirilmesi, irtifak hakkından veya kullanma izninden dolayı Bakanlı aleyhine açılmış davalar varsa, bu davalardan tüm yargılama giderleri üstlenilerek kayıtsız ve şartsız feragat edilmesi ve rayiç bedel esas alınarak tespit edilcek irtifak hakkı veya kullanma izni bedeli üzerinden yeni sözleşme düzenlenmesi şartıyla, ek 2 nci maddenin ikinci fıkrasındaki muafiyet ve indirimlere göre, mevcut sözleşmeler uyarlanır.”
-19.06.2007 tarihli ve 26557 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak 01.07.2007 tarihinde yürürlüğe giren Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmeliğin;
a-“Hasılattan pay alınması” başlıklı 79 uncu maddesinde;
1) İrtifak hakkı kurulan veya kullanma izni verilen Hazine taşınmazı üzerinde yapılacak tesisin bizzat hak lehtarınca işletilmesi hâlinde, bu tesisin işletilmesinden elde edilen toplam yıllık hasılatın yüzde biri oranında pay alınır.
2) İrtifak hakkı kurulan veya kullanma izni verilen Hazine taşınmazı üzerinde bulunan tesisin tamamının veya bir kısmının hak lehtarınca üçüncü kişilere kiraya verilmesi hâlinde; hak lehtarından brüt kiranın yüzde biri oranında, kiracıdan/kiracılardan ise, tesisin işletilmesinden elde edilecek toplam yıllık hasılattan hak lehtarına ödenen kira bedeli düşüldükten sonra, kalan tutar üzerinden yüzde bir oranında ayrıca pay alınır.
3) (Değişik:RG-11/9/2014-29116) Hak lehtarı ile kiracılar arasında düzenlenen kira sözleşmesinin bir örneği ile bunlardan alınacak kira/hasılat paylarının ödeneceğinin kabul ve taahhüt edildiğine dair taahhütnameler kiralama işleminin yapıldığı tarihten itibaren bir ay içerisinde İdareye verilir. (Değişik:RG-11/9/2014-29116) Hak lehtarı ve kiracılara ait olan yıllık hasılatı gösteren ve ilgili vergi dairesine yıllık beyanname ekinde verilen gelir tablosu, 1/6/1989 tarihli ve 3568 sayılı (Değişik ibare:RG-22/9/2016-29835) Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanununa göre yetkili kılınanlara tasdik ettirilerek, her yılın yıllık beyanname verme dönemini takip eden ay içinde ilgili defterdarlığa/malmüdürlüğüne verilir ve kira/hasılat payları aynı süre içerisinde ilgili muhasebe birimine yatırılır. Kiracılardan alınamayan hasılat payları hak lehtarından alınır.
b-Eki (EK 14) İrtifak hakkı sözleşmesinin “Hasılat Payı” başlıklı 6B maddesinde ise;
“B-Hasılat Payı:
İrtifak hakkı kurulan Hazine taşınmazı üzerinde yapılacak tesisin bizzat hak lehtarınca işletilmesi hâlinde, bu tesisin işletilmesinden elde edilen toplam yıllık hâsılatın yüzde biri oranında pay alınır. (Ek cümle:RG-11/9/2014-29166) İrtifak hakkı lehtarının bu yerler üzerinde yürüttüğü faaliyetin niteliği gereği toplam yıllık hasılatının tespit edilememesi durumunda; hak lehtarından cari yıl irtifak hakkı bedelinin yüzde yirmisi hasılat payı olarak alınır.
İrtifak hakkı kurulan Hazine taşınmazı üzerinde bulunan tesisin tamamının veya bir kısmının hak lehtarınca üçüncü kişilere kiraya verilmesi hâlinde; hak lehtarından brüt kiranın yüzde biri oranında, kiracı/kiracılardan ise, tesisin işletilmesinden elde edilecek toplam yıllık hâsılattan hak lehtarına ödenen kira bedeli düşüldükten sonra, kalan tutar üzerinden yüzde bir oranında ayrıca pay alınır.
(Değişik fıkra:RG-11/9/2014-29166) Hak lehtarı ile kiracılar arasında düzenlenen kira sözleşmesinin bir örneği ile bunlardan alınacak kira/hasılat paylarının ödeneceğinin kabul ve taahhüt edildiğine dair taahhütnameler kiralama işleminin yapıldığı tarihten itibaren bir ay içerisinde idareye verilir.
(Değişik fıkra:RG-11/9/2014-29166) Hak lehtarı ve kiracılara ait olan yıllık hasılatı gösteren ve ilgili vergi dairesine yıllık beyanname ekinde verilen gelir tablosu, 1/6/1989 tarihli ve 3568 sayılı (Değişik ibare:RG-22/9/2016-29835) Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanununa göre yetkili kılınanlara tasdik ettirilerek, her yılın yıllık beyanname verme dönemini takip eden ay içinde ilgili defterdarlığa/malmüdürlüğüne verilir ve kira/hasılat payları aynı süre içerisinde ilgili muhasebe birimine yatırılır. Kiracılardan alınamayan hasılat payları hak lehtarından alınır.
(Değişik fıkra:RG-11/9/2014-29166) Toplam yıllık hasılat; işletmenin, irtifak hakkı tesis edilen Hazine taşınmazı üzerindeki faaliyetleri çerçevesinde satılan mal veya hizmetler karşılığında alınan ya da tahakkuk ettirilen her türlü bedellerle, vade ve kur farkları, faiz ve kira gelirleri ile diğer gelirlerden oluşur ve tek düzen muhasebe sistemindeki gelir tablosunda yer alan net satışlar, diğer faaliyetlerden olağan gelir ve karlar ile olağandışı gelir ve karların toplamı üzerinden tespit edilir.
(Ek fıkra:RG-11/9/2014-29166) İşletmenin faaliyet gösterdiği alanda, irtifak hakkı tesis edilen taşınmazların haricinde özel mülkiyete konu taşınmazların da bulunması halinde, hasılat payının tespitine esas yıllık işletme hasılatı; mümkünse irtifak hakkı tesis edilen taşınmazlar için ayrı hesaplanır, değilse işletmenin elde ettiği tüm hasılatın toplam alanın yüzölçümüne bölünmesi suretiyle hesaplanacak olan metrekare birim hasılat miktarının irtifak hakkına konu alanın yüzölçümü ile çarpımı sonucu belirlenir.
(Ek fıkra:RG-11/9/2014-29166) İrtifak hakkı lehtarı tarafından, irtifak hakkına konu taşınmazların ya da üzerindeki tesislerin bazı bölümlerinin, baz istasyonu, bankamatik ve benzeri amaçlarda kullanılmak üzere üçüncü kişilere kiraya verilmesi ve resmi senetlerinde tesislerin kiracılarından ayrıca hasılat veya kâr payı alınacağına ilişkin hüküm bulunmasına karşılık, kiracıların kiraladıkları yerler üzerinde gösterdikleri faaliyetin niteliği gereği yıllık işletme hasılatlarının veya kârlarının tespit edilememesi durumunda; kiracıların hak lehtarına ödediği bir yıllık kira bedelinin yüzde yirmisi oranında kiracılardan ayrıca pay alınır. Yıllık kira bedelinin tespit edilememesi durumunda ise; taşınmazın rayiç değeri, üzerindeki tesisin niteliği, cari yıl irtifak hakkı bedeli, varsa aynı bölgede yapılan emsal kiralamalara ilişkin kira bedelleri gibi hususlar dikkate alınmak suretiyle valiliklerce (defterdarlık) oluşturulacak komisyon tarafından belirlenecek kira bedelinin yüzde yirmisi oranında kiracılardan ayrıca pay alınır.”
Hükümleri yer almaktadır.
Buna göre, Sanayi ve Ticaret Bakanlığının (Sanayi Genel Müdürlüğü) görüşü de dikkate alınarak,
4706 sayılı Kanunun Ek 2 ve Geçici 7 inci maddeleri uyarınca;
-06.08.2008 tarihinden önce elektrik, gaz ve buhar üretimi yapılmak amacıyla Hazine taşınmazları üzerinde lehine irtifak hakkı tesis edilen veya kullanma izni verilen hak lehtarları tarafından Geçici 7 nci madde kapsamında süresi içerisinde başvurulduğunun tespit edilmesi ve anılan maddede belirtilen yükümlülüklerin yerine getirilmesi halinde irtifak hakkı ve kullanma izni sözleşmelerindeki hasılat payı oranının binde bir olarak değiştirilmesi ve bundan sonra anılan amaçlarla irtifak hakkı tesisi veya kullanma izni verilmesi aşamasında düzenlenecek sözleşmelerde hasılat payı oranının binde bir olarak düzenlenmesi,
Bakanlık Makamının 07.04.2010 tarih ve 362 sayılı Olurları ile uygun görülmüştür.
Bilgilerini ve gereğini rica ederim.
H. Abdullah KAYA Bakan a. Genel Müdür
Bir Cevap Yazın