MİLLİ EMLAK GENEL TEBLİĞİ
(Sıra No: 255)
24.07.2001
(20.08.2003 tarih ve 269 sıra no.lu Genel Tebliğ ile yürürlükten kaldırılmıştır)
4706 sayılı Hazineye Ait Taşınmaz Malların Değerlendirilmesi ve Katma Değer Vergisi Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun 18.07.2001 tarih ve 24466 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
Kanun ile mevcut mevzuat yürürlükten kaldırılmamış, ilave bazı düzenlemeler getirilmiş ve bu düzenlemelere ilişkin esas ve usulleri tespit etme yetkisi Bakanlığımıza verilmiştir.
Kanunun uygulanmasına ilişkin esas ve usuller aşağıda bölümler halinde açıklanmaktadır.
I- GİRİŞ
4706 sayılı Kanuna göre; Bakanlar Kurulunca satışına karar verilen taşınmaz malların değer tespit ve satış işlemleri bu Kanunla kurulan komisyonlar tarafından yapılacak, ihalelerde, 2886 sayılı Devlet İhale Kanununda düzenlenen kapalı teklif usulü uygulanacaktır. Ancak teklifler elden verilemeyecek, mutlaka posta ile gönderilecektir.
Bakanlar Kurulunca satış kapsamına alınmayan Hazineye ait taşınmaz malların satışlarında, eskiden olduğu gibi, 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu ve bu Kanunun 74 üncü maddesine istinaden çıkartılan Yönetmelik hükümleri uygulanacaktır.
II- BAKANLAR KURULUNCA SATIŞ KAPSAMINA ALINAN TAŞINMAZ MALLARIN SATIŞ İŞLEMLERİ
Bakanlar Kuruluna sunulacak taşınmaz malların tespiti Hazine Taşınmaz Malları Satış Koordinasyon Kurulu tarafından yapılır. Bu tespite esas olmak üzere, bir kamu hizmeti için tahsis edilmiş ancak tahsis amacında kullanılmayan taşınmaz mallar da dahil olmak üzere, satılabilecek taşınmaz mallar, valilikler tarafından listeler halinde Bakanlığa gönderilir. Satış yetkisi valiliklere ait olan taşınmaz mallar, bu kapsamda değerlendirilmeyerek genel hükümlere göre değerlendirilir. Bakanlar Kurulunca satışına karar verilen taşınmaz malların tahsisleri başkaca bir işleme gerek olmaksızın kalkmış sayılır.
Bakanlar Kurulunca satışına karar verilen taşınmaz malların listesi Bakanlık tarafından il veya illerde kurulan değer tespit komisyonlarına gönderilir. Değer tespit komisyonları; tahmini bedel tespitini, taşınmaz malların özelliklerini dikkate alarak, bilirkişi dahil, gerekli gördüğü ilgili kişi ve kuruluşların görüşünü de almak suretiyle yapar. Komisyonlar, gerektiğinde Bakanlığın iznini almak şartıyla, 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanununa tabi ekspertiz şirketlerinden de yararlanabilir. Ancak, bu Kanunun 4 üncü maddesinin (b) bendine göre yapılacak satışlara ilişkin değer tespitlerinde Bakanlık izni alınmaz.
Komisyonlarca değer tespiti yapılan taşınmaz mallara ilişkin kararlar, valilikler tarafından geciktirilmeksizin Bakanlığa gönderilir. Bakanlık, valiliklerden gelen kararları beş iş günü içerisinde Kurula sunar. Kurul, on iş günü içerisinde üye tam sayısıyla toplanarak, gerektiğinde 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanununa tabi ekspertiz şirketlerinden de yararlanarak, komisyonlarca tespit edilen tahmini bedelleri aynen kabul eder veya gerekçesini belirtmek kaydıyla artırabilir veya azaltabilir.
Taşınmaz mallar, Kurul tarafından belirlenen bedel üzerinden ihaleye çıkarılmak üzere ilgili valiliğe bildirilir. Satış ihalelerinin sonucuna ilişkin kararlar, on beş iş günü içerisinde ita amirinin onayına sunulur.
III- DOĞRUDAN SATIŞ
4706 sayılı Kanunun 4 üncü maddesi Hazineye ait taşınmaz malların doğrudan satışını düzenlemektedir. Bunlar aşağıda belirtilmiştir.
–Yabancı Devletlere Satış: Hazineye ait taşınmaz mallar karşılıklı olmak ve Dışişleri Bakanlığının olumlu görüşü alınmak kaydıyla diplomatik amaçlarla kullanılmak üzere yabancı devletlere doğrudan satılabilecektir.
–İrtifak Hakkı Lehtarlarına Satış: 6831 sayılı Orman Kanunu, 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunu, 2873 sayılı Milli Parklar Kanunu uyarınca ormanlardan izin veya irtifak hakkına konu edilmiş yerler dışında, üzerinde çeşitli amaçlarla kişiler lehine irtifak hakkı tesis edilmiş taşınmaz malların zemini ile üzerindeki bina ve tesislerin Hazineye geçmesi gereken kısmının talep edilmesi halinde hak lehtarlarına doğrudan satışı yapılabilecektir.
Örneğin, 10 yıl önce üzerinde 49 yıl süreyle irtifak hakkı tesis edilmiş bir taşınmaz malın satışa esas tahmini bedeli, arsa bedelinin tamamı ile üzerindeki tesisin bedelinin 10/49’u alınarak bulunacaktır.
Sürenin hesaplanmasında ay kesirleri dikkate alınmayacaktır. Bu suretle tespit edilen tahmini bedeller, komisyon karar tarihinden itibaren üç ay süre ile geçerlidir.
–Hissedarlara Satış: Hisse nispeti % 20’yi geçmemek kaydıyla, uygulama imar planı içerisinde 80 metrekareyi, uygulama imar planı dışında ise 1000 metrekareyi geçmeyen yerler, hissedarlarına doğrudan satılabilecektir.
Hissedarlara yapılacak satışlarda hisse miktarı ve oranı sınırlaması birlikte aranacaktır.
Hazine hissesi, birden fazla hissedarın olması durumunda; talep eden hissedarlara hisseleri oranında doğrudan satılacaktır.
–Köy Yerleşme Alanlarında Satış: Belediye ve mücavir alan sınırları dışında, köy ve mezraların yerleşme alanları içinde bulunan ve yüzölçümü 5000 metrekareye kadar olan Hazineye ait taşınmaz mallar, kullanıcılarına doğrudan satılabilecektir. Belediye ve mücavir alan sınırları içinde kalan köylerde bu madde hükümlerine göre satış yapılmayacaktır. Burada esas olan kıstas, köy yerleşme alanı sınırıdır. Bu sınırın tespit edildiği köy veya mezralarda sınır içinde kalan, tespit edilmeyenlerde ise, bu sınırın tespit edilmesinden sonra sınır içinde kalacak olan taşınmaz mallar satılabilecektir.
Bu durumda olan taşınmaz malları satın alacakların veya bunların kanuni ve akdi haleflerinin, 4706 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte, taşınmaz malın bulunduğu köy nüfusuna kayıtlı olmaları veya 31.12.2000 tarihinden bu yana o köyde ikamet etmeleri şarttır.
Satın alma talebinde bulunan kişilerin, satın almak istedikleri taşınmaz malların kullanıcısı olduklarını, ecrimisil veya kirayla ilgili belgeler, tespit tutanağı, elektrik, su, telefon faturası, köy muhtarlığından alınacak ikametgah belgesi ile ispat etmeleri gerekmektedir.
–3294 Sayılı Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Kanununa Göre Kurulan Vakıflara Satış: Hazineye ait taşınmaz mallar, 3294 sayılı Kanuna göre kurulmuş olan vakıflara kuruluş amaçlarında kullanılmak üzere doğrudan satılabilecektir.
–Kamu Kurumu Niteliğindeki Meslek Kuruluşlarına Satış: Hazineye ait taşınmaz mallardan Kanunun yürürlük tarihi olan 18.07.2001 tarihinden önce kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarına tahsis edilenler, kiralanan veya üzerinde irtifak hakkı tesis edilenler, kuruluş amaçlarında kullanılmak üzere doğrudan satılabilecektir.
Bu maddeye göre satışlar, yetki devri çerçevesinde rayiç bedel üzerinden yapılacaktır.
IV- TAKSİTLE ÖDEME, SATIŞ BEDELİNDEN BELEDİYELERE PAY VERİLMESİ VE TOPLU YAPILANMA ALANLARINDA SATIŞ
Taksitle Ödeme
4706 sayılı Kanunun 5 inci maddesine göre, Hazineye ait taşınmaz malların satış bedelleri, ihalenin yapıldığı yıl Bütçe Kanununda belirtilen tutarın üzerinde olması halinde, taksitle de ödenebilecektir.
Satış bedelinin taksitle ödenmesi halinde en az dörtte biri peşin, kalanı en fazla iki yılda ve oniki eşit taksitte, kanuni faizi ile birlikte tahsil edilecektir. Taksitle ödeme halinde, borcun tamamı ödenmeden tapuda ferağ verilmeyecektir. Ferağın verilebilmesi için taksite bağlanan borç ve kanuni faizlerini karşılayacak tutarda kesin ve süresiz banka teminat mektubu alınır veya 743 sayılı Türk Kanunu Medenisinin 807 nci maddesinin 1 numaralı bendi uyarınca, satışı yapılan taşınmaz mal üzerine Hazine lehine birinci derece ve birinci sırada ipotek tesis edilir.
2001 yılı içerisinde taksitle ödeme yapılacak tutar, belediye ve mücavir alan sınırları içindeki taşınmaz mallar için 50 milyar lira, dışındakiler için 10 milyar liradır. 2002 ve sonraki yıllarda bu tutarlar yılı Bütçe Kanunlarının (İ) cetvelinde yer alacaktır.
Satış Bedelinden Belediyelere Pay Verilmesi
Belediye ve mücavir alan sınırları içinde bulunan Hazineye ait arsa ve arazilerin satış bedellerinin tahsil edilen kısımlarından, ilgili belediyeye yüzde on, varsa büyükşehir belediyesine de yüzde beş oranında pay verilir. Belediyelere yapılan her türlü satış ve devir gelirlerinden ve özel ödenek kaydedilen satış gelirlerinden pay verilmez. Ödenecek payın yıllık tutarı, genel bütçe vergi gelirlerinden aktarılan payın yıllık toplam tutarını geçemez.
Belediyelere ödenen bu tutarın en az yarısı alt yapı ve imar giderleri için harcanır.
Toplu Yapılanma Alanlarında Satış
Belediye ve mücavir alan sınırları içinde ve Bakanlar Kurulunca tespit edilecek alanlarda bulunan; 31.12.2000 tarihinden önce üzerinde toplu yapılanma olan Hazineye ait taşınmaz mallar, öncelikle yapı sahipleri ile bunların kanuni veya akdi haleflerine satılmak ya da genel hükümlere göre değerlendirilmek üzere 492 sayılı Harçlar Kanununun 63 üncü maddesinde yer alan harca esas metrekare birim değeri üzerinden belediyelere devri yapılabilecektir.
V- SİT ALANINDA KALAN TAŞINMAZ MALLAR
4706 sayılı Kanunun 6 ncı maddesinde; “2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanununun 15 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi gereğince, sit alanı olması nedeniyle kesin inşaat yasağı getirilmiş korunması gerekli taşınmaz kültür ve tabiat varlıklarının bulunduğu taşınmaz malların Hazineye ait taşınmaz mallarla değiştirilmesi işlemlerinde, taşınmaz mal maliklerinin kabul etmesi halinde, sit alanında kalan taşınmaz malların bedeli Maliye Bakanlığınca tespit edilerek, kendilerine taşınmaz malın bedelini gösterir bir belge verilir. Bu belge, Hazinece yapılan taşınmaz mal satışlarında ödeme aracı olarak kabul edilir. Belgenin işleme tabi tutulacağı tarihteki bedeli, belgede yazılı bedele,kıymet takdir tarihinden itibaren kanuni faiz uygulanmak suretiyle tespit edilir.” hükmüne yer verilmiştir.
Yürürlükteki mevzuat hükümlerinin uygulanmasının yanı sıra, sit alanı içerisinde kalan taşınmaz mal maliklerinin istemeleri halinde; kesin inşaat yasağı getirilen I. ve II. derece arkeolojik ve I. derece doğal sit alanında taşınmaz malı bulunanlara, Bakanlığımızca düzenlenen ve taşınmaz malın bedelini gösteren ve bu Tebliğin ekinde örneği yer alan belge verilecektir.
Hazineye ait taşınmaz mal satış ihalelerine katılan ve üzerine geçici ihale yapılan belge sahipleri, bu belgeyi ihale bedelinin ödenmesinde, ödeme aracı olarak kullanabileceklerdir.
Kültür Bakanlığınca takas programına alınarak Bakanlığımıza gönderilen taşınmaz mallara genel hükümlere göre kıymet takdiri yapılacaktır. Kıymet takdirleri yapılırken, taşınmaz malın sit alanı ilan edilmeden önceki durumu dikkate alınacaktır.
Satış gelirleri özel ödenek kaydedilen taşınmaz mal ihalelerinde bu belgeler ödeme aracı olarak kullanılamaz.
İhale bedelinin bu belge ile ödenmek istenmesi halinde, ihale bedeli ne olursa olsun kesin onaya Bakanlık yetkilidir.
05.09.1998 tarihli ve 23454 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 237 sıra numaralı Milli Emlak Genel Tebliği hükümlerine göre verilen belgeler geçerlidir.
VI- DİĞER HUSUSLAR
4706 sayılı Kanunun 7 nci maddesinin son fıkrasına göre;
– Hazineye ait taşınmaz malların satış ve devir işlemleri ile bu işlemler sırasında düzenlenen belgeler vergi, resim ve harçtan müstesna tutulmuştur.
– Satışı yapılan taşınmaz mallar, satış tarihini takip eden yıldan itibaren beş yıl süre ile emlak vergisine tabi olmayacaktır.
4706 sayılı Kanunun 8 inci maddesine göre; Hazineye ait taşınmaz mal satışları Katma Değer Vergisine tabi değildir.
4706 sayılı Kanunun geçici 3 üncü maddesi ile bu Kanunun yürürlüğe girmesinden önce Hazinece satışı yapılan ancak tapuda devir işlemleri tamamlanmamış olan taşınmaz mallar hakkında da bu Kanun hükümlerinin uygulanacağı belirtilmiştir. Bu Kanunun yürürlük tarihinden önce ihalesi yapılıp kanuni süresi içerisinde yükümlülükleri yerine getirilen taşınmaz mallara ilişkin olarak tahsil edilen vergi, resim ve harçlar hiçbir şekilde iade edilmez. Taşınmaz malın bedelinin ödenmiş olması nedeniyle de taksitlendirme yapılmaz.
Yürürlükten Kaldırılan Tebliğler
05.09.1998 tarihli ve 23454 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 237 sıra numaralı, 26.03.2001 tarih ve 252 sıra numaralı Milli Emlak Genel Tebliğleri yürürlükten kaldırılmıştır.
Tebliğ olunur.
Sümer ORAL
Maliye Bakanı
EK : SERTİFİKA
T.C.
MALİYE BAKANLIĞI
Milli Emlak Genel Müdürlüğü
Sayı:
……….İli, ………..İlçesi, ………..Mahallesinde/Köyünde bulunan ……… pafta, …………… ada, ………. parselde kayıtlı ………… m2 yüzölçümlü (hisseli/tam)……….. taşınmaz mal……….. no.lu Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulunun .. /../.. tarihli kararı ile …….. derecede ………… sit alanında bulunduğu tespit edildiğinden .. / .. /….. tarihinden geçerli olmak üzere taşınmaz mala takdir edilen …… (rakam ve yazı ile) TL bedeli gösterir işbu belge düzenlenerek malik………… verildi.
Tarih
İmza
İsim
Unvan
Mühür
NOT:Bu belge devredilemez
Bir Cevap Yazın