T.C. MALİYE BAKANLIĞI Milli Emlak Genel Müdürlüğü
Sayı: 10765071/310.00/3363-0 – 03437 31.0l.2014
Konu: Balıkçı Barınakları (YAZININ PDF HALİ:2014-03437)
28 İL VALİLİĞİNE (Defterdarlık)
İlgi: a) Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının 07/01/2013 tarihli ve 53 sayılı yazısı.
b) Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı ile Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığına yazılan 21/05/2013 tarihli ve 20175, 20176 sayılı yazılarımız.
c) 81 İl Valiliğine (Defterdarlık) dağıtımlı olarak yazılan 22/10/2013 tarihli ve 39592 sayılı yazımız.
Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının 07/01/2013 tarihli ve 53-1379-2220 sayılı yazısında özetle; Bakanlıkları Trabzon İl Müdürlüğünden alınan yazıda, Çevre Şehircilik Bakanlığı Trabzon İl Müdürlüğünün 22/11/2012 tarih ve 29231390-305.04.08/10362 sayılı Trabzon Valiliğine (Defterdarlık) gönderdiği 16/11/2012 tarih ve 2803 sayılı yazıya cevaben, Bakanlıklarınca 3194 sayılı İmar Kanunu, 3621 sayılı Kıyı Kanunu ve ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde 1/1000 ölçekli imar planlarının olması ve onaylanması gerektiği, kiralanması talep edilen barınağa ait onaylı dolgu imar planının bulunmadığının bildirildiği, bunun üzerine Trabzon Valiliğince (Defterdarlık) Bakanlıkları Trabzon İl Müdürlüğüne gönderilen 30/11/2012 tarih ve Ö.07.4.DEF.061.0.05/ 61170200005/2965 sayılı yazı ile, barınağın onaylı dolgu imar planı bulunmadığından kiralamasının değerlendirilemeyeceği, barınağın kiraya verilebilmesi için gerekli imar çalışmaları yapılması ve planların onaylatılması halinde talebin değerlendirileceğinin ifade edildiğinin bildirildiği,
Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı tarafından yürütülen ve 2011 yılında hazırlanan “Balıkçılık Kıyı Yapıları Durum ve İhtiyaç Analizi” çalışmasının sonuç raporunda, ülkemizdeki balıkçı barınaklarının yaklaşık % 59′ unun, tüm balıkçılık kıyı yapıları baz alındığında ise yaklaşık % 75′ inin imar planın bulunmadığının tespit edildiği, bu çerçevede, yukarıda verilen bilgiler doğrultusunda balıkçı barınaklarından imar planı bulunmayanların, imar planlarının tamamlanıncaya kadar önceden uygulandığı gibi mevcut uygulamanın sürdürülmesinde yarar görüldüğü belirtilerek, aksi durumda balıkçıların mağduriyet yaşayabilecekleri gibi kira gelir kaybının da olabileceğinin değerlendirildiği bildirilmiştir.
Bunun üzerine, Çevre Şehircilik Bakanlığına (Mekânsal Planlama Genel Müdürlüğü) yazılan 08/12/2013 tarihli ve 4955 sayılı yazı ile Balıkçı Barınakları Yönetmeliğinin yürürlük tarihinden önce Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı tarafından inşa edilen kamu malı niteliğindeki balıkçı barınaklarından, onaylı bir uygulama imar planı bulunmamakla birlikte, üzerinde Balıkçı Barınakları Yönetmeliğinin 5′ inci maddesinde sayılan yapı ve tesislere aykırı olarak yapılmış herhangi bir üst yapı yer almayanlarının, anılan Yönetmeliğin 7’nci ve Geçici 1’inci maddeleri dikkate alınarak kiralama taleplerinin 8inci madde kapsamında Bakanlığımızca değerlendirilmesinin uygun olacağı değerlendirilmekle birlikte konu hakkında Bakanlıkları görüşlerinin bildirilmesi istenilmiştir.
Anılan Bakanlıktan alınan 02/04/2013 tarihli ve 4999, sayılı yazıda; 3621 Sayılı Kıyı Kanununun 6’ncı maddesinde kıyıda yer alacak kullanımlar sayılırken bu kullanımların ancak imar planı karan ile yapılabileceği hükmünün getirildiği, Kıyı Kanununun Uygulanmasına Dair Yönetmelik’in 12’nci maddesinde de “Kıyılarda 1/1000 ölçekli uygulama imar planı yapılıp onaylanmadan uygulama ve yapılanmaya geçilemez. Kıyıda gerektiğinde ilgili kuruluşların görüşleri de alınarak sadece Kanunun 6′ ncı maddesi ve bu Yönetmeliğin 13′ üncü maddesindeki yapı ve tesislerin inşaası amacıyla, imar planı yapılabilir” hükmünün yer aldığı, diğer maddelerde ise imar planının nasıl hazırlanacağına ve onaylanacağına ilişkin hükümler yer alırken 15′ inci maddede; Kıyıda, doldurma ve kurutma yoluyla kazanılan araziler üzerinde yapılacak olan ve bu Yönetmeliğin 13′ üncü maddesi ile 14′ üncü maddesinin (e) bendinde sayılan yapı ve tesislere yapı ruhsatı verilebilmesi için Maliye Bakanlığından gerekli iznin alınmasının zorunlu olduğu, “Maliye Bakanlığınca bu iznin verilebilmesi için yatırımcı kişi veya kuruluşça yatırıma ilişkin; “Onaylı uygulama imar planının, dolgu veya kurutmanın plan ve projesine uygun olarak gerçekleştirildiğine ilişkin plan ve projeyi onaylayan ilgili idare yazısının, bu Bakanlığa verilmesi şarttır ifadesinin yer aldığı, söz konusu Kanun ve Yönetmelik hükümlerinde Balıkçı Barınakları için istisnai bir hükmün bulunmadığı, ayrıca 1380 sayılı Su Ürünleri Kanununda balıkçı barınaklarına ilişkin imar planı yapılması ve planların onayı yetkisi konusunda herhangi bir hüküm bulunmadığı, 13/12/1996 gün ve 22846 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan bahse konu “Balıkçı Barınakları Yönetmeliği’nin Geçici 1 ‘ inci maddesinin yasal bir dayanağının bulunmadığının değerlendirildiği belirtilerek, yapılış tarihine bakılmaksızın tüm kıyı yapılarında imar planı şartının aranması gerektiği, Balıkçı Barınakları Yönetmeliğinin yürürlük tarihinden önce inşaa edilen ancak imar planı bulunmayan balıkçı barınaklarının kiralanması talebinin bu hususlar kapsamında Bakanlığımızca değerlendirilmesi gerektiği bildirilmiştir.
Bu arada, 02/04/2013 tarihli ve 28606 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan Kıyı Kanununun Uygulanmasına Dair Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin I’ inci maddesi ile Kıyı Kanununun Uygulanmasına Dair Yönetmeliğin 4 üncü maddesinde yer alan Balıkçı Barınağı tanımı; “Balıkçı Barınağı: Balıkçı teknelerine hizmet vermek amacıyla dalgakıranla korunmuş, yöre balıkçılarının ihtiyacına yetecek kadar havuz ve geri sahaya sahip, bağlama rıhtımları ile suyu, elektriği, ağ kurutma sahası, çekek yeri, emsali kara alanının %2 ‘sini, yüksekliği 6.50 metreyi (2 katı) aşmayan ve takılıp sökülebilir elemanlarla inşa edilen yönetim birimi, deniz ürünlerine geçici depolama ve satış üniteleri bulunan kıyı yapılarıdır. ” şeklinde düzenlenerek değiştirilmiştir.
Kıyı Kanununun Uygulanmasına Dair Yönetmelikte yapılan bu düzenleme ile balıkçı barınaklarında yapılaşma şartları ile bu yapıların inşasında kullanılacak malzemenin niteliği açısından yeni kriterler getirilmiştir.
Yapılan inceleme ve değerlendirme sonucunda; Çevre ve Şehircilik Bakanlığının yazısı ile Kıyı Kanununun Uygulanmasına Dair Yönetmelikte yapılan değişiklik birlikte değerlendirildiğinde, balıkçı barınaklarından onaylı bir imar planı mevcut olmayanların bir an önce imar planlarının hazırlanarak onaylanması ve yine üzerlerinde yer alan üst yapılardan Yönetmelik hükmüne uygun olanların imar planlarına işlenmesi, aykırılık teşkil eden üst yapıların ise tahliyelerinin sağlanması gerektiği, bu kapsamda, ülkemiz balıkçılığının geliştirilmesi ve desteklenmesi amacıyla genel bütçeden ayrılan ödeneklerle inşaa edilen kamu malı niteliğindeki barınaklarda, balıkçılık faaliyetlerinin olumsuz yönde etkilenmemesi, mevzuata aykırı ve amaç dışında kullanılmasının önüne geçilmesi amacıyla, onaylı bir imar planı bulunmayan barınakların, imar planları yapılıncaya kadar üzerinde yer alan üst yapıların Balıkçı Barınakları Yönetmeliğinin 5/c maddesinde sayılan amaçlarda kullanıldığının ve Kıyı Kanununun Uygulanmasına Dair Yönetmeliğin 4′ üncü maddesinde yer alan “Balıkçı Barınağı” tanımında belirtilen yapılaşma şartlarını taşıdığı tespit edilmesi halinde, Balıkçı Barınakları Yönetmeliğinin 8′ inci maddesi uyarınca Bakanlığımızca kiralanması hususundaki Bakanlıkları görüşünün bildirilmesi ilgi (b) yazılarımız ile istenilmiştir.
Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığından alınan 03/09/2013 tarihli ve 17535 sayılı yazıda; Balıkçı Barınakları Yönetmeliğinin İmar Planı başlıklı 7′ inci maddesindeki “3194 sayılı İmar Kanunu, 3621 sayılı Kıyı Kanunu ve ilgili mevzuat hükümlerine uygun olarak hazırlanan balıkçı barınaklarına ilişkin 1/1000 ölçekli uygulama imar planları, Bakanlık ve Ulaştırma Bakanlığı ile ilgili kurum ve kuruluşların görüşleri alınmak suretiyle Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca onaylanır. ” hükmü gereğince balıkçı barınaklarının İmar ve Kıyı Kanununa uygun olarak yaptırıldığı,
Ayrıca, Yönetmeliğin Geçici Madde l’inci maddesinde “Bu Yönetmeliğin 7’nci maddesinde belirtilen hüküm yeni inşa edilecek balıkçı barınakları için geçerli olup, Yönetmeliğin yürürlük tarihinden önce inşa edilen balıkçı barınaklarında uygulanmaz. ” hükmü de mevcut olup, günümüz İtibariyle balıkçılıkla ilgili kıyı yapılarının % 60′ mın imar planının bulunmadığı, Bakanlıklarınca yaptırılan “Balıkçılık Kıyı Yapıları Durum ve Analizi” çalışmasında da yer aldığı ve bunların imar planlarının bütçe imkanları dahilinde Bakanlıklarınca peyderpey yaptırılmakta olduğu,
Diğer taraftan, balıkçılıkla ilgili kıyı yapılarının imar planının bulunmaması nedeniyle kiraya verilmeleri uygun görülmese dahi, bu tesisler balıkçılar ve diğer kullanıcılar tarafından da fiili olarak kullanıldığı, bu nedenle, Bakanlıklarınca inşa ettirilen barınakların atıl vaziyette kalmaması, gelişigüzel kullanımının önlenmesi ve amacına uygun olarak kullanımının sağlanması, can ve mal emniyetinin temin edilmesi, Türk Ceza Kanununda suç teşkil eden çeşitli kaçakçılık faaliyetlerinin önüne geçilmesi, Hazinenin de gelir kaybına neden olunmaması vb. gibi olumsuzlukların önlenmesi bakımından balıkçılıkla ilgili kıyı yapılarının yasal ve sorumlu bir işletmecisinin bulunmasının gerekli görüldüğü belirtilerek, imar planı bulunmayan balıkçılıkla ilgili tüm kıyı yapılarımızın Balıkçı Barınakları Yönetmeliğinin 8’inci maddesine göre kiraya verilmesinde herhangi bir sakınca bulunmadığı bildirilmiştir.
Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığından alınan 31/12/2013 tarihli ve 5262 sayılı yazıda ise özetle; 3621 sayılı Kıyı Kanunu, 6237 sayılı Limanlar İnşaatı Hakkında Kanun, 655 sayılı KHK ve Balıkçı Barınakları Yönetmeliğinin ilgili hükümleri incelendiğinde; balıkçı barınaklarında bulunabilecek ve yapımına izin verilen alt ve üst yapıların açıkça belirtildiği, belirtilen bu yapıların hiçbir şekilde özel amaçla kullanılamayacağı ve şahsileştirilemeyeceği, bu alanların balıkçıların kullanımına hizmet eden ortak yapılar olduğu,
Bakanlıkları tarafından daha önce verilen görüş doğrultusunda imar planları bulunmayan ya da imar planları onaylanmamış balıkçı barınaklarından üzerlerinde başta 3621 Sayılı Kıyı Kanunu olmak üzere diğer ilgili mevzuata aykırı yapı bulundurmayanların Balıkçı Barınağı Yönetmeliğinin 8′ inci maddesi kapsamında kiralanmalarının uygun olacağı, mevzuata aykırı üstyapı bulunan barınakların ise:
Balıkçı Barınakları Yönetmeliğinin 8′ inci maddesinde “Kiralanan barınak ve üst yapılar hiç bir şekilde üçüncü şahıslara devredilemez, kiraya verilemez ve bunların kiralanmasında ve işletilmesinde ortak alınamaz. Bakanlıktan izin alınmadan şartnamesinde belirtilen amaçlar dışında kullanılmaz, tadil veya tevzi inşaatı yapılamaz. ” hükmüne göre alt ve üst yapıları ile bir bütün olarak kiralanabileceği,
Kiralanan balıkçı barınaklarında bulunması gereken üst yapılar balıkçıların ortak kullanımına açık olup, hiçbir şekilde hususileştirilemeyeceği ve şahsileştirilemeyeceği,
Kişisel amaçlı kullanmak üzere hususileştirilmesi halinde yasaya aykırı olarak müktesep hak oluşturabileceği endişesi ve hukuki nizalaşmaya sebep olabileceği, amaç dışı ve kişisel kullanımın yaygınlaşabileceği,
Barınağı kiralayan müstecir ile (kooperatif, belediye, şahıs v.b) yasaya aykırı olan üst yapıları kullananlar arasında hukuki nizalaşmalar olabileceği,
nedenleriyle, bu halleriyle kiralanmalarının uygun olmayacağı mevzuata aykırı olan bu yapıların tahliyelerinin gerektiğinin düşünüldüğü,
Sonuç olarak, imar planı olmayan veya onaylanmayan balıkçı barınaklarından üzerlerinde mevzuata aykırı yapılar bulunmayanların geçmiş yıllarda olduğu gibi kiralama işlemlerinin yürütülmesi,
Üzerlerinde mevzuata aykırı yapı bulunduran balıkçı barınaklarının ise yukarıda sayılan gerekçeler nedeniyle kiralanmalarının uygun olmayacağı,
Balıkçı barınaklarında bulunan ve balıkçıların ortak kullanımına ait üst yapıların şahsileştirilmesinin ve hususi kullanımlarının mevzuata aykırı olacağı, emsal teşkil edeceği ve hukuki sorunlara yol açacağı nedenleriyle bu tür kullanımlara izin verilmemesi gerektiği bildirilmiştir.
Buna göre, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı ile Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığının görüşleri birlikte değerlendirildiğinde, henüz onaylı bir imar planı bulunmayan, ancak imar planları hazırlanarak onaylanma sürecine bütçe ödenekleri çerçevesinde devam edilen balıkçı barınaklarının, fiili olarak balıkçılar tarafından kullanıldığı, bu nedenle gelişigüzel kullanımının önlenmesi ve amacına uygun olarak kullanımının sağlanması, can ve mal emniyetinin temin edilmesi, Türk Ceza Kanununda suç teşkil eden kaçakçılık faaliyetlerinin önüne geçilmesi amacıyla, üzerlerinde yer alan üst yapıların, Balıkçı Barınakları Yönetmeliğinin 5/c maddesinde belirtilen amaçlarda kullanıldıklarının anlaşılması ve ilgi (c) yazımız kapsamında kalması halinde, anılan Yönetmeliğin 8′ inci maddesine göre kiralanmasının 327 sıra sayılı Milli Emlak Genel Tebliğine göre Valiliğinize (Defterdarlık) devredilen yetki kapsamında değerlendirilmesini, gerektiği takdirde 300 sıra sayılı Milli Emlak Genel Tebliğine göre hazırlanacak bilgi ve belgelerin gönderilmesini, Balıkçı Barınakları Yönetmeliğinin 5/c maddesinde belirtilen amaçlar dışında kullanılan üst yapı bulunan barınakların ise kiralamaya konu edilmeyerek, bu barınaklarda yer alan aykırı yapıların tahliyelerinin sağlanmasını arz/rica ederim.
H. Abdullah KAYA Bakan a. Genel Müdür
DAĞITIM: Gereği: 28 İl Valiliğine (Defterdarlık)- Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığına (Balıkçılık ve Su Ürünleri Genel Müdürlüğü) Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığına (Altyapı Yatırımları Genel Müdürlüğü)
Bir Cevap Yazın